Japaun ne’ebé hahú koko atu domina mundu ne’ebé ikus mai hamosu funu boot ida, hanaran funu mundial daruak, fó mós efeitu maka’as ba Timor-Leste. Militar Japaun halo invazaun mai iha Timor no sira foti prizaun Ai Pelo hanesan sira-nia postu komandu.
Molok invazaun Japaun, iha tinan 1939, mosu udan boot iha Dili no Likisa ne’ebé provoka inundasaun no halakon ema barak nia vida. Dezastre naturais ne’e estraga mós infra-estrutura prizaun Ai Pelu, finalmente prizaun ne’e la ativa ona.
DILI: Rezultadu monitorizasaun husi Provedoria Direitus Humanus no Justisa (PDHJ) durante tempu kampaña hahú 20 Juñu to’o 30 Juñu 2017, funsionáriu públiku barak sei envolve nafatin iha atividade kampaña, iha oras servisu nia laran no uza patrimóniu Estadu.
DILI: Liu husi ninia alegasaun Ministériu Públiku husu ba Tribunál hamonu pena prizaun tinan hitu (7) ba eis-Sekretáriu Estadu Fotalesimentu Institusionál (SEFI), arguidu Francisco Borlaco.
DILI: Sekretáriu Jerál partidu FRETILIN Mari Alkatiri dehan, FRETILIN tenke kaer ukun iha períodu 2017-2022 atu haburas liu tan dezenvolvimentu hodi hasai povu husi kiak no mukit.
ERMERA:Eis Prezidente Repúblika Taur Matan Ruak (TMR)uza osan pensaun Vitalisia fó ona bolsu estudu ba estudante kbiit laek nia oan hamutuk 22.
DILI: Tuir ajenda iha loron Kinta (20/07), tuku 10:00, estrutura tomak Partidu Demokrátiku sei fó omenajen ba Saudozu Fernando La-Sama de Araújo liu husi serimónia misa agradesimentu iha igreja Maria Auxiliadora –Kampu Baru-Dili kontinua kari ai funan iha Metinaru.
Maski, durante fulan ida estrutura tomak PD hala’o kampaña lejizlativu,maibé sira la haluha saudozu matebian Fernando La-Sama ne’ebé husik hela sira (PD).
Konsellu Polítika Nasionál(CPN) Nino Pereira hatete estrutura PD konvida militante no simpatizante tomak atu partisipa iha serimónia ne’e, hodi fó omenajen ba eroi Saudozu La-Sama.
“Ita nia maun saudozu La-Sama nu’udar figura ida ne’ebé la hatene kolen no baruk”, dehan nia Kampaña Lejizlativa ba dala ikus iha Eliportu-Bairru Pité, Kuarta(19/07).
Nia dehan, Maun La-Sama lakon nia vida no husik hela PD bainhira hala’o ninia knaar nu’udar Ministru Koordenadór Asuntu Sosiál no Ministru Edukasaun iha Munisípiu Covalima ne’ebé eroi ba libertasaun hatuur ona iha ninia fatin,maibé eroi ba dezenvolvimentu presiza dedikasaun.
Nia relembra Saudozu La-Sama molok atu hakotu ninia iis husik hela lia menon ba kontinuador Partidu nian katak “Ha’u nia dignidade la aas liu dignidade estadu nian. Hare malu ba hodi lori nasaun ne’e ba oin”.
Ho nune’e, nia hatete, Saudozu Fernando La-Sama hatudu ona ninia prestasaun nu’udar lideransa tanba ema ne’ebé kalma nonook,pasiénsia no hakarak hakuak ema hotu.
Kalohan: Povu Labele Tauk Vota PD
Entregantu, Sekretáriu Jerál Partidu Demokrátiku(PD) António da Conceição ‘Kalohan’ hatete povu timor leste tomak labele ta’uk vota ba Partidu Demokrátiku iha loron 22 fulan-Jullu.
Nia dehan, timoroan sira tenke kuidadu no labele hili partidu ne’ebé ragu-ragu atu foti desizaun ba povu nia moris di’ak. So úniku PD mak brani hola desizaun ne’ebé tu’u ba PD.
Kalohan afirma, PD mak partidu jerasaun foun nian no kontinuador husi luta jerasaun antigu sira nian tan ne’e lalika hanoin barak kontinua fó fiar ba PD para kaer ukun iha tinan 2017-2022.
“Ha’u husu ba eleitór sira hotu katak loron 22 fulan-Jullu vota ba Partidu Demokrátiku tanba hatudu ona ninia progresu iha tinan 15 nia laran”,dehan Sekjen PD ne’e iha kampaña dala ikus iha Eliportu Bairru Pité, Kuarta(19/07).
Tanba nia dehan, Progresu obra ne’ebé mak PD halo hatudu ona rezultadu hanesan Irrigasaun Tono, Manatutu, Suai inklui ponte sira. Maibé iha tempu kampaña partidu balun uza obra PD nian hodi hateten ba nia militante sira katak sira mak halo.
Nia husu militante no povu tomak Lalika hanoin barak vota de’it ba PD tanba planu Partidu nian tenke halo duni revolusaun ba sistema ne’ebé la di’ak atu aselera dezenvolvimentu iha nasaun ne’e.
ERMERA: Prezidente Partidu Congresu Nasionál ReconstruçãoTimorense (CNRT) Xanana Gusmão garante ba povu katak Timor-Leste tenke manan fronteira Oekusi.
AI PELO grava hela istoria lubuk ida husi kolonializmu Portuges nia ukun. Iha ninia didin sira hakerek hela sofrimentu boot ne’ebé prizioneiru sira infrenta bainhira tama iha prizaun Ai Pelo.
Prizaun ne’e ninia krueldade (kekejaman) provadu liu husi komunidade sira husi aldeia Bogoro no Lauhata ne’ebé hela besik prizaun ne’e hanaran fatin ne’e nudar “Epelu”. Epelu mai husi dalen tokodede ho signifika “Bee moruk”.
DILI: Bolseiru timoroan sira ne’ebé hetan ameasa husi bandidu kabuverdianu sira iha (21/5/2017), Ministériu Edukasaun identifika lider timoroan balun mak envolve iha kazu ne’e.
DILI: Eleisaun lejizlativa Timor-Leste ne’ebé sei hala'o iha loron 22 Jullu 2017, sai nu’udar determinasaun ba futuru nasaun iha tinan lima oin mai. Tanba ne’e, partisipasaun povu importante tebes hodi bele kontribui ba futuru prosesu dezenvolvimentu.
DILI: Debate públiku husi partidu polítiku sira ladún efisiente, tanba kuaze kompromisu polítiku ne’ebé lider partidu sira hato’o barak la relevante ho situasaun. Barak mak ko’alia liubá ideolojia.
WAINHIRA-Ita hotu sei joven ita meh'i e nune hamutuk ho kulega ha’u nia gerasaun ami meh'i e sai fundador ba ASDT/FRETILIN iha 1974. Há’u horbainuluk (1974-1975) sai membro ativu ba lala’ok mehi libertasaun. Mehi ne’e sei metin ho revolusaun kravu nian ho rohan iha kapitaun Abril nian. Revolusaun ne’e, loke odamatan mai ita nasaun ida ne’ebé Portugal ukun hela, loke odamatan mai ita atu reklama ita nia direitu atu Ukun Rasik A’an.
TUMIN: Prezidente Partidu Demokrátiku, Mariano Assanami Sabino husu ba povu rejiaun Oekusi atu kontinua hakmatek, pás no dame hodi hamutuk vota ba Partidu demokrátiku atu ukun iha períodu 2017-2022.
DILI : Prezidente Partidu Sosiál Demokrata, José Gonçalves hatete bainhira PSD manan iha eleisaun parlamentár sei hakiik estrutura governu ho alokasaun orsamentu ne’ebé sufisiente atu lori dezenvolvimentu ba povu no rai ida ne’e.