Sekretariu Jeral Partidu no Prezidente Troika FRETILIN, Mari Alkatiri kritika desizaun husi partidu politiku sira ne’ebé lori nia ema barak sai membru governu la bazeia ba meritu.

“Ikus-ikus ne’e ita-nia governu sai fali bazaar, partidu ida lori nia ema bar-barak mak ba tama iha ne’ebá, laos ba tuir meritu, tan de’it pertense ba partidu ida,” dehan Alkatiri iha komisiu PartiduFRETILIN, iha Kampu Futebol, Suku Letefoho, Postu Admimistrativu Same Vila, Munisipiu Manufahi, Sabádu (22/04).

Tuir nia, governu tenke hametin unidade atu bele iha dezenvolvimentu no progresu iha nasaun, signifika governu nia baze tenke meritrokasia, laós Korrupsaun, Koluizaun no Nepotismu.

“See mak atu ba governu tenke iha meritu, meritrokasia ida ne’e bainhira ita atu hili ema ba okupa fatin ida ne’ebé de’it, por merito,” deklara nia.

Maibé molok to’o iha ne’ebá, tuir Alkatiri, prioridade dahuluk ne’ebé Fretilin sei halo bainhira manan iha eleisaun mak hadia estadu direitu demokratiku ne’ebé daudauk ne’e sai estadu failadu.

“Estadu agora narnaran de'it, husi li'ur mak manda fali ba Prezidente Repúblika, ida ne'e ha'u bolu podér informal, ida ne'e anti-estadu, kontra estadu, ida ne'e kontra soberania ida ne'e. Depois dehan fali ha'u (Alkatiri) mak kontra soberania.”

“Fretilin hakarak ukun atu hadi'a estadu ida ne'e, tanba estadu ida ne'e instituisaun ida ne'ebé boot liu iha rai hotu-hotu. Labele partidu ida iha estadu nia leten, signifika labele mós ema ida hakarak iha estadu nia leten, ida ne'e mak bolu vida instituisional ka kultura instituisional, tanba ne’e (se) FRETILINmanan, hadia estadu.”

Nia hatutan, estadu iha orgaun haat: Prezidente Repúblika, Parlamentu Nasionál, Governu no Tribunál.

Ai-riin haat ne'e, idaidak ho nia kompeténsia. Devér governasaun ne'e la'ós governu de'it mak halo prosesu governasaun, maibé ai-riin haat idaidak mós hala’o bazeia ba ninia kompeténsia.

“Maibé governu ho parlamentu nasionál importante tebes, tanba funsaun governu nian atu hametin unidade, bainhira laiha unidade, laiha dezenvolvimentu no progresu.”

“Governu atu hametin unidade tenke iha Parlamentu Nasional hala’o politika ida dekontensaun intendimentu, labele halo konflitu, dudu konflitu ba sorin, buka kompriensaun no intendimentu. Funsaun governu nia liga Parlamentu no Parlamentu liga governu, ida ne’e mak ita hakarak hadia.”

“Ikus-ikus Parlamentu Nasionál buka de’it mak atu hatuun malu, la buka atu hetan intendimentu atu dudu rai ida ne’e ba oin,” dehan Alkatiri.

Nia hatutan, governu ho PN nia funsaun atu hametin unidade nasionál, buka solusaun ba povu nia vida, no hadia povu nia vida.

“Ida ne’e mak FRETILINsei halo bainhira ukun. Saida mak solusaun ba povu nia vida, iha dezenvolvimentu ekonomiku, ita tenke hatene loloos, ita-nia objetivu saida, objetivu atu ema hotu-hotu moris ho dignidade em termus ekonomia no moris dignu.”

“Ema uitoan mak moris di’ak, barak riku matak, ida ne’e laiha dezenvolvimentu iha rai laran, ida ne’e mak Fretilin tenke hadia. Hadia ekonomia sosial tenke ekilibriu ho dezenvolvimentu ekonomiku atu bele iha dignidade, ida ne’e importante,” dehan nia.

Aleinde ne’e, kona-ba juventude nian, Alkatiri hatete, importante juventude ida ne’ebé dinamika no kriativa ba solusaun ba vida komunidade nian, laos ba buka problema.

“Hahu husi familia, maibé familia boot mak komunidade, ida ne’e joven sira-nia funsaun, tanba sa uluk ami hahú luta, ami hotu-hotu joven, tanba ema hotu dehan joven são generoso, ida ne’e valor ida ne’ebé mak ita tenke lori fila fali ba ita-nia.”

Tanba ne’e, nia husu ba estrtutura, militante no simpatizante partidu FRETILINnian atu tenke servisu nafatin nune’e FRETILIN tenke manan iha eleisaun parlamentar.

“FRETILIN tenke manan iha Lautem, Vikeke, Baukau, Same, Kovalima, Dili, Ermera, Bobonaro no Oe-kusse, Fretilin tenke manan. Oe-kusse garantidu ona, Ermera ne’e mak bandeira barak liu iha ne’ebá, Dili hahú ona, tanba ne’e kamarada sira, FRETILIN sei manan iha Timor Leste tomak,” deklara nia.

Iha fatin hanesan, Ko-Prezidente Lideransa Troika, Lere Anan Timur hatete, bainhira Fretilin manan no kaer ukun, FRETILIN prontu no brani kombate korrupsaun.

“FRETILIN ukun buka nauk-teen idaidak, sira ne’e mak inimigu boot ba povu maubere nian,” deklara Lere.

Jenerál Reformadu ne’e mós dehan, bainhira FRETILIN ukun sei kombate familiarismu.

“Laos ema barak mate no terus atu ukun, hanoin de’it fali nia uma laran, hanoin de’it feto-san, umane no rian. Partidu FRETILIN ukun sei tuir ema idaidak ninia matenek, laos taka matan fó de’it kadeira, tenke hatene no koñese lideransa partidu, konese ninia militante idaidak, ninia kapasidade no matenek to’o iha ne’ebé mak foin fó ba sira.”

“Libertasaun ita-nia rai husi rai seluk ida nee komprimisiu polítiku ne’ebé ita halo durante tinan 24 nia laran. Agora mai FRETILIN hakarak ukun, ninia komprimisiu ba ida ne’e, liberta povu, ita-nia povu husi kiak no mukit.”

“Se Timor Leste ukun aan mak inan-aman kiak nafatin, estrada laiha, laiha bee-moos, ida ne’e ukun la folin, tanba halerik sira ne’e, matebian sira tanis ‘tanba saida ami mak fakar ami-nia raan, ohin loron povu moris hanesan ne’e?’ Tanba ne’e Fretilin nia prinsipiu mak ida ne’e foti aas interese povu no nasaun liu ema ida, ema rua nia interese ka partidu nia interese.”

“FRETILIN nia papel no misaun mak servi. FRETILIN nia papel no misaun, laos atu servi ema ida ka rua nia interese, FRETILIN laos partidu ema oportunista sira nian, FRETILIN laos partidu ema kose-kose sira nian, Fretilin laos partidu ida ne’ebé buka de’it kadeira ka osan.”

“Harii FRETILIN sai partidu ho nia lideransa tomak atu servi povu no nasaun, atu lori di’ak ba povu ida ne’e, mais Fretilin se ema ida ka rua ninian, entaun lalika. Partidu ema barak ka ema balun hanoin ba kadeira, osan. Ssan, kadeira fó ba malu, ida ne’e mak problema mosu bebeik iha rai laran, halo dezenvolve ladun di’ak.”

“Ha’u nu’udar FRETILIN, membru Komité Sentrál segundu jerasaun, ha’u deklara katak ha’u sei kombate ida ne’e, hamutuk ho diresaun tomak, hamutuk ho Sekretariu Jerál no Prezidente Partidu, ami brani no ami prontu kombate explorasaun, korrupsaun, familiarismu, tenke kombate,” nia promete.

Nia afirma, atu dezenvolve nasaun tenke kombate explorasaun, korrupsaun no familiarismu, atu nune’e povu hotu-hotu moris di’ak, (moris) hanesan, atu bele haburas ita-nia rain, se ita mak nauk malu nafatin, ida bele hanusa grupu kiik ida sei riku, ema barak mak sei kiak.”

“Tanba sira la hatene katak tuur iha aas ne’ebá laos nia esforsu, inan-aman sira mama malus, ain-tanan, ema ne’ebé mak uluk terus ba rai ida ne’e mak dudu ba tuur aas. Maibé kuandu ba tuur haluha tiha sira, haree de’it ba o nia bikan laran.”

“Maibé rai ne’e lulik, tanba harii ho raan, ho isin, laos masin no aimanas (ne’ebé) ‘ohin o han o sente kedas’. Ha’u loloos, ohin loron ha’u la hamutuk iha ne’e halo kampaña, maibé ha’u hanoin katak ha’u deve ha’u-nia maluk sira ne’ebé ohin loron la hamutuk ona ho ha’u, ha’u sei la hamutuk ho imi ho kamiza mean ida ne’e, ami mate ona, maibé nusa mak o sees,” nia dehan.