“Vatikanu husu komunidade tomak atu labele ta'uk ko’alia sai kona-ba krime ida ne’e (abuzu seksuál), ne’ebé envolve ema baibain no mós envolve mós padre sira”, dehan nia, iha Palasiu Prezidensiál, Bairru-Pité, horisehik .

Nia dehan, agora ba oin tenke identifika vítima sira hodi husu ba komunidade tomak atu lalika ta'uk ko’alia sai krime ne’e. Bainhira padre sira envolve kazu sira hanesan ne’e tenke hato’o keixa tanba igreja kontra totál hahalok sira hanesan ne’e.

“Bainhira komunidade lakohi ko’alia sai kona-ba krime sira ne’ebé envolve padre sira ne’e, signifika katak ita boot sira rasik hakarak taka krime sira ne’e”, tenik Peter.

Bainhira iha padre ruma maka halo abuzu seksuál, nia dehan, prosesu primeiru informa ba autoridade nasaun rasik no segundu, hato’o ba Vatikanu kona-ba kazu ida ne’e.

Entretantu, kona-ba padre ho inisiál RD ne’ebé halo abuzu seksuál ba menoridade, Pe. Peter dehan, iha Marsu 2018, Vatikanu hasai ona kongregasaun SVD.

Tempu ne'ebá, foti husi fatin ne’ebé nia hela (Oekusi) lori mai Rejionál SVD, Kuluhun-Dili. Nune’e, la prezide prosesu misa ba komunidade.

Tanba amu ne’e rekoñese ba Vatikanu komete duni iha abuzu seksuál maka Vatikanu rasik husu ba rejionál padre superiór SVD Timor-Leste nian atu buka tuir prosedimentu legál hodi lori kazu ne’e ba oin tuir lei TL nian.

Iha fatin hanesan, Diretora Fokupers, Maria José Guterres, deklara Pe. Peter Dikos Prokuradór Jerál SVD, iha Roma, hakarak halo suru-mutu ho organizasaun sosiedade sivíl hodi hametin relasaun haree ba problema kazu abuzu seksuál ba labarik sira iha Timor-Leste.

Ne’e duni, tuir nia, prezensa Prokuradór Peter iha Timor-Leste, hatudu hela dalan ba timoroan sira atu labele ta'uk hodi hato’o keixa ba Vatikanu bainhira iha amu ruma maka envolve iha krime.

Tenke Prosesa Tuir Lei

Kazu krime violasaun seksuál aktu relevu ba menór ne’ebé deskonfia komete husi arguidu nu’udar eis-padre ho inisiál RD, Programa Monitoriu no Sistema Judisiál (JSMP) husu atu prosesa kazu ne’e tuir lei ne’ebé vigor iha Timor.

Adjunta Diretora Interina JSMP, Ana Paula Marçal hatete, prosesa kazu ne’e tenke tuir lei ne’ebé vigor iha Timor no labele adia beibeik prosesu ne’e.