Prezidente Parlamentu Nasionál, Adérito Hugo da Costa, esplika razaun adiamentu ba inísiu lejizlatura iha nia enkontru ho Prezidente Repúblika, Francisco Guterres ‘Lú Olo’, horisehik.
Prezidente PN informa katak, partidu mais votadu FRETILIN husu atu adia inísiu lejizlatura ne’ebé marka ba loron 21 Agostu, tanba presiza tan tempu atu halo kontaktu ho partidu polítiku sira ho asentu parlamentár relasiona ho formasaun Governu.
Prezidente Repúblika simu esplikasaun polítika ne’e no husu atu Parlamentu Nasionál aprezenta argumentu jurídiku no konstitusionál.
Iha enkontru ne’e Prezidente PN informa mós ba Prezidente Repúblika katak sesaun plenária dahuluk sei hala’o iha data fiksu 5 Setembru 2017.
Relasiona ho preokupasaun públiku kona-ba adiamentu inísiu lejizlatura, tuir Rejimentu Parlamentu Nasionál sei akontese iha loron-15 nia laran hafoin publikasaun ofisiál rezultadu eleisaun husi Tribunál Rekursu. Prezidente Repúblika hato’o nia pontu-de-vista katak, Prezidente Repúblika so pratika ninia kompeténsia kona-ba formasaun Governu depois Parlamentu Nasionál hola kna’ar ona iha Parlamentu Nasionál.
Prezidente Repúblika labele adianta buat ida. Labele fó tomada de pose uluk ba iha Governu, tanba kuandu fó pose ba Governu sem Parlamentu foun hala’o kna’ar uluk, signifika bainhira Parlamentu Nasionál haknaar iha loron 5 Setembru, Governu monu fila fali tuir artigu 112, n.o 1, alínea a) Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste.
“Tanba ne’e, Prezidente-da-Repúblika so hola nia kompeténsia tomak para atu bele nomeia Primeiru Ministru mai husi koligasaun ka forma seluk, hafoin Parlamentu foun hahú ninia mandatu. Primeiru Ministru sei aprezenta lista membru Governu ba Prezidente Repúblika. Bainhira Prezidente Repúblika aseita ho lista ne’e foin Prezidente Repúblika marka data tomada-de-pose ba Governu foun”, tenik komunikadu imprensa ne’ebé diáriu ne’e asesu husi gabinete Prezidénsia Repúblika, horisehik.
Data fiksu ne’ebé Parlamentu Nasionál marka ba inísiu sesaun plenária iha 5 Setembru. Husi data ne’e deputadu sira sei konsentra ba asuntu internu Parlamentu Nasionál foun.
Sesaun lejizlativa tuir Rejimentu Parlamentu Nasionál sei hahú iha 15 Setembru to’o 14 Setembru tinan oin. Lejizlatura kompriende sesaun lejizlativu lima no sesaun lejizlativu ida-idak iha durasaun tinan ida nian, tuir artigu 99 Konstituisaun RDTL.
Tuir Rejimentu Parlamentu Nasionál artigu 4 hateten katak, deputadu tuan nia mandatu remata bainhira deputadu foun inisia sesaun plenária no artigu 41 hateten Prezidente Parlamentu sesante iha prazu loron 15 konvoka sesaun plenária dahuluk ba deputadu foun sira.
Nomeasaun Primeiru-Ministru depende ba partidu sira ne’ebé oras ne’e halo hela daudaun negosiasaun polítika. Karik partidu sira aprezenta kandidatu ba kargu Primeiru Ministru ba Prezidente Repúblika molok realizasaun sesaun plenária dahuluk Parlamentu foun nian, Prezidente Repúblika tenke hein to’o Parlamentu foun hahú ninia mandatu mak foin nomeia Primeiru-Ministru. Artigu 85, alínea d) no artigu 106 Konstituisaun RDTL sai nu’udar baze ba Prezidente Repúblika atu nomeia Primeiru Ministru.
