Xefe Governu deklara kestaun ne’e relasiona ho hanoin balun atu reativa no organiza grupu artemarsiais sira ne’ebé governu bandu ona atu hala’o sira-nia atividade.

“Arte marsiais ne’e governu halo esforsu hotu atu bele oinsá mak hadia mekanizmu sira, regulamentu sira par depois viabiliza intensaun ida ne’e. Naturalmente opiniaun ida ne’e kuaze jeneralizadu hahú ita-nia Prezidente Republika, Parlamentu Nasionál sira, governu mós sente katak ne’e tempu maibé ita tenke defini kriteriu ne’ebé rigorozu loos par ita autoriza, sira hotu hotu tenke kumpri,” dehan PM Taur Matan Ruak ba jornalista sira hafoin enkontru semanál ho Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lu Olo iha Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Dili, Kinta (14/02).

Tanba ne’e maka kriteria sira ne’e tekniku sira maka sei diskute la’os Primeiru Ministru maka tenke hateten saida, agora jeralmente objetivu ne’ebé estadu ne’e hakarak maka ne’e katak instituisaun hotu, organizasaun hotu-hotu iha rai laran, nia tenke kontribui ba estabilidade kontribui ba harmonia, kontribui ba seguransa liu-liu kontribui ba dezenvolvimentu ekonómiku nasaun nian.

“Ita nia objetivu prinsipál nasaun tomak nian maka oinsá hadia ita nia moris oinsá kria oportunidade oinsá iha kompetisaun atu Timor oan sira nia moris ne’e labele loro-loron hanesan ne’e hela de’it,” dehan nia.

Nia hatutan maibé pelu kontrariu nia tinan ba tinan, nia aumenta tanba mehi ida de’it hakarak sira no beioan sira ninia moris di’ak liu tan hanesan mós di’ak liu inan aman sira nian. Maibé ba ida ne’e kontribuisaun sidadun sira nian ne’e importante, hanesan mós uluk funu ba ukun aan la’os ema ida mesak, maibé nasaun tomak hamriik ohin mós ba dezenvolvimentu tenke nasaun tomak hamriik liu-liu ba oan joven sira.

Tanba sira maka futuru la’os katuas sira ne’e, tempu tuun dadauk ona, agora joven sira nian entaun sira labele blokeia sira nia dalan rasik.

Hatan kona ba Jeneral Lere propoin atu governu halo kordenasaun ho governu Indonezia tanba arte marsiais balun provibio husi lei numeru 5/2017 nee produtu Indonezia   Xefe Exekutivu Taur Matan Ruak hateten hanoin bainhira difine mekanizmu foun kriteriu foun estabelese regulamentu se la’e Xefe Estadu hanoin buka halo nusa maka akomoda hotu pensamentu sira ne’e atu halo buat ida mais integradu.

Apelu ba Joven Kontribui Pas

Entretantu, Primeiru Mininstru Taur Matan Ruak Apela ba joven sira atu harii ba paz no estanilidade nune’e kontribui ba dezenvolvimentu nasaun Timor-Leste tanba joven maka nu’udar futuru nasaun nian.

“Joven maka futuru la’os katuas sira ne’e tempu tuun dadauk ona sira nian entaun sira labele blokeia sira nia dalan rasik,” dehan PM Taur Matan Ruak ba jornalista sira hafoin remata enkotru semanál ho Prezidente Republika iha Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Dili, Kinta (14/02).

 Maibé problema arte marsiais kontinua la’o ne’e problema sosiédade ne’e hanesan mós problema familia nian hanesa mós ai-hun ne’e nia tahan hanesan.

“Ita uma laran ka familia ida oan ida nakar ida lae nasaun mós hanesan ne’e maibé se ita haree didi’ak intermus jerais ita bele dehan Timor populasaun ida ne’ebé siblizadu, edukadu komportamentu di’ak tanba ne’e maka ita labele uza kestaun ida akontesinentu ida. Hodi dehan situasaun ne’e la di’ak ne’e normal akontese agora ita nia obrigasaun maka saida hateten ba ita nia oan sira katak dalan ida ne’e la di’ak,”hateten nia.

Tanba nia rezultadu lori la di’ak ba nia ninia familia ba ninia aan rasik komportamentu sira nian saida maka sei akontese balun ba para iha ospital balun ba para ihab Simteru Santa Kruz ne’e blokeia sira nia futuru tomak hotu.

 “Ita hakarak rezolve problema ida maibé lori fali problema seluk ida rezolve no dala ruma aat liu fali ida neebe ita rasik halo. Tanba ne’e maka ha’u husu komprendesaun liu-liu ba ha’u nia oan joven sira atu apoia fó kontribuisaun klaru halo maibé halo bei-beik tanba laiha edukadu hanoin ba futuru hanoin dook,” tenik nia.

Eis Xefe Estadu ne’e hateten loron aban sei di’ak liu loron ohin tanba ne’e maka ida ne’ebé la hatene moris mate entaun se maka la hatene maibé ema hotu hakara moris no Maromak fó ba ita vida ne’e badak demais maibé depois halo badak liu tan lakon ne’e familia lakon mais poir liu sira bainhira para iha ospital se maka ba tuur hein sira famili maka ba haree la’os kolega sira loro-loron sira ransu ne’e ba para kadeia se maka lori hahan ba sira familia sira maka terus lori hahan ba sira la’os kolega sira ne’e laiha ne’e hatudu saida bainhira di’ak maluk barak tama klot maluk laiha. Entaun Xefe Governu ne’e husu ba joven sira hanoin ida ne’e.