Rai nakaras ona, kalan besik daudauk, esperansa ba nia atu fa’an sasan ho livre la kleur sai realidade.

Tuku 8 kalan, nia hahú loke lona hirak ne’ebé iha tempu dader nia uza hodi falun sasan. La kleur de’it, nia hahú dudu ho ansi karosa roda tolu hodi ba para iha estrada-ibun.

Dezde governu hasai regulamentu hodi bandu negosiante sira fa’an sasan iha estrada ninin, José dos Reis (35) sente la seguru bainhira hala’o atividade negosiu.

Nia tenke hafuhu malu ho Guarda Merkadu Munisipiu Dili (GMMD) ne’ebé lorloron hala’o patrula hodi prende ekipamentu negosiante sira nian.

“Iha tempu loron ha’u tenke fa’an subar iha edifisiu ne’e nia kotuk. Kalan mak ha’u dudu ba estrada ninin hodi fa’an,” dehan José iha dada-lia ho jornalista INDEPENDENTE, foin lalais.

Ho pasensia, nia tenke hein. Toba, hader no tuur. Serbisu ‘foun’ ne’ebé nia tenke ambitua iha tempu dader tanba sasan ne’ebé nia fa’an ema ladun sosa.

Nia konta, lorloron ema sosa barak, tanba nia hetan espasu atu fa’an iha estrada ibun, maibé agora laiha ona.

“Ha’u fa’an hahú husi tuku 8 kalan. Sorte di’ak bele hetan osan $30 to’o $40 kalan ida,” dehan José ne’ebé moris iha Suku Hauba, Postu Administrativu Bobonaro, Munisípiu Bobonaro, 4 Marsu 1980.

Aman husi oan na’in rua, mane 1 no feto 1, ne’e toba de’it iha estrada-ibun hodi hein sasan ne’ebé nia fa’an.

“Ema barak mak mai sosa sigarru, bee, biskuat, no pulsa,” dehan nia.

José dehan, nia mai husi Bobonaro hodi buka serbisu iha Dili iha tinan 2006. Maibé tanba la hetan serbisu, nia empresta osan $150 husi nia maun hodi hahú fa’an sigaru no pulsa.

Husi ne’e, nia hahú hetan rendimentu no rai osan balun hodi sosa karosa no sasan ba negosiu nian.

Maske sente trauma ho atetude GMMD no Taskforce ne’ebé iha fulan hirak kotuk konsege hada’u nia sasan balun, maibé José kontinua fa’an sasan iha estrada-ibun tanba nia la hatene atu halo serbisu saida hodi bele atende nesesidade uma-laran nian.

“Se ha’u la halo serbisu ida ne’e, ha’u atu fó han ba ha’u-nia oan ho ferik-oan ho saida?,” dehan nia.