Buat ne’ebé mosu mak dezeñu husi lalatak imajinasaun ne’ebé karik la par ho realidade. Ita so bele kaer, sente no forma rasik ninia formatu (bentuk) iha imajinasaun.

Karik, derrepente ema ne’ebé bele haree, hetan defisiensia matan, nia sei sente katak nia moris iha nakukun laran. Nakukun ne’ebé laiha rohan.

Gaspar Afonso (36), moris iha Maliana, 15 Setembru 1981, oan husi Acacio Afonso no Antonia Soares, ambitua ona ho kondisaun ne’e.

Maske la haree furak husi mundu, mabé oan-mane husi maun-alina na’in 9, feto 2 no mane 7 ne’e la rende ba realidade ne’e.

Nia mosu hodi inspira ema lubuk boot katak moris ho kondisaun defisiensa la hamate espiritu atu kontinua luta no defende ba ema seluk ninia direitu.

Liu husi esforsu lubuk ida ne’ebé nia hala’o ona, Gaspar konsege hetan fiar hodi sai Sekretariu Jeral ba Defisiensia Matan iha organizasaun Haburas Defisiensia Matan Timor-Leste (HDMTL).

Nia konta, dala-barak ema preokupa ho ninia kondisaun no duvida katak nia labele hala’o serbisu, maibé nia esforsu an no serbisu maka’as hodi hatudu katak duvida hirak ne’e laiha fatin.

Ida ne’e bele hatudu liu husi kargu hirak ne’ebé Gaspar asumi molok nia sai Sekretariu Jeral Defisiente Matan.

Kargu ne’ebé nia assume mak Prezidente Board ba Asosiasaun Haburas Difisiente Matan Timor-Leste no Koirdenadór ba Advokasia.

“Ha’u ba parsipa enkontru iha fatin-fatin hodi hato’o vizaun no misaun husi organizasaun,” dehan kaben husi Florbela Pacheco ne’ebé iha ona oan na’in rua ne’e.

Maske enfrenta defisiensia matan, mabé la hakuran Gaspar nia espiritu atu ajuda no dezenvolve ninia maluk difisiente sira ne’ebé mak durante ne’e estadu ladun tau-matan.

Durante ne’e, Gaspar hala’o serbisu barak liu iha Munisipiu Baukau, Manatuto, Likisa, Bobonaro no Manufahi hodi halo komunikasaun ho komunidade sira oinsa atu tau-matan ba ema ho defisiensia matan.

“Ami halo sosializasaun ba komunidade sira oinsa mak bele dezenvolve difisiente sira iha Timor laran tomak,” dehan nia.

Ho serbisu ne’ebé Gaspar ho nia kolega sira hala’o durante ne’e, iha tinan 2013, HDMTL hetan premiu Direitus Humanu Sergio Veira de Melo ne’ebé Gabinete Prezidente Repúblika organiza.

Hafoin hetan preimiu, iha tinan 2014, HDMTL halo sosializasaun kona-ba oinsa papel no direitu ema ho defisiensa matan iha komunidade sira nia le’et.

Ho esforsu hirak ne’e, Gaspar hein katak komunidade iha Timor laran tomak sei tau-matan di’ak liu tan ema sira ne’ebé labele haree mundu nia furak.