Ba kestaun ne’e, bankada CNRT iha Parlamentu Nasionál husu ba deputadu bankada Fretilin, PLP no KHUNTO atu labele nakdedar.
Prezidente Bankada Fretilin, David Dias Ximenes ‘Mandati’ konsidera kompromisiu husi kandidatu PR husi CNRT hodi dizolve PN bainhira eleitu sai PR la saudavel, la hametin estadu demokratiku no la edukativu.
“Kandidatu (PR) ida mak ho nia kompromisu atu sobu orgaun soberania Parlamentu Nasionál ne’ebé reprezenta ema Timor-oan tomak, iha kbiit atu halo lei, atu fiskaliza no atu halo desizaun polítika, nu’udar kompromisu ida atu sama konstituísaun, fomenta krize no provoka golpe,” deklara Mandati liu husi deklarasaun politika Bankada Fretilin, iha plenária Parlamentu Nasionál, Tersa (25/01).
Nia dehan, Horta nu’udar kandidatu ida ne’ebé sai ona Prezidente Repúblika iha períodu 2007-2012, moris rasik iha ambiente krize nia laran, sente no haree rasik povu ninia terus no susar nu’udar konsekuénsia husi krize ida maibé hakarak promove fali krize.
“Ohin loron (Horta) kandidata an fila-fali, seidauk sai Prezidente Repúblika promove uluk ona krize, anúnsia ona golpe,” katak Mandati.
Tuir nia, povu lakohi terus tan, baruk ona ho krize no violénsia oioin, maibé povu hakarak paz, estabilidade no dezenvolvimentu.
Tanba ne’e, nia hatete, Bankada FRETILIN hakarak hato’o nia dezkontentamentu no desepsaun ba hanoin negativu ne’ebé sei kuda metin hela iha klase polítika iha sosiedade, ne’ebé nafatin planeia no orkestra atu enfrakese beibeik orgaun soberania sira.
“Ami triste liu tan bainhira kompromisu ho natureza ida ne’e mai husi kandidatu ida ne’ebé nu’udar figura ímpar ida iha ita-nia rezisténsia, Laureadu Nobel da Paz, Doutor José Manuel Ramos Horta,” dehan nia.
Nia hatete, tuir artigu 74 K-RDTL, Prezidente Repúblika mak Xefe Estadu, símbolu no garantia independénsia nasionál no unidade estadu nian no instituísaun demokrátika sira-nia funsionamentu regulár.
“Se kandidatu ida mak iha ninia kompromisu hakarak sobu orgaun soberania Parlamentu Nasionál signifika karik manan eleisaun sei sai Prezidente Repúblika ida ne’ebé sei la garante funsionamentu regulár instituisaun demokrátika sira nian, la sai ona símbolu no garantia ba independénsia no unidade estadu nian,” dehan Mandati.
Iha fatin hanesan, Prezidente Bankada KHUNTO, Olinda Guterres hatete, maske kandidatu balun iha kompromisiu atu dizolve PN, maibé defisil.
“Ha’u mak la hatene lei maibé maluk sira iha ne’e hatene lei, gampang ka atu dizolve parlamentu?,” dehan nia.
Nia husu atu lider sira hamutuk no kandidatu ne’ebé mak manan karik labele ba ameasa fali hodi halo ema sira iha baze tuur la metin.
“Keta halo hanesan ne’e, golpe tama karik, tanba KHUNTO nia ema la’ós uitoan, Fretilin nia ema mós la’ós uitoan, CNRT nia ema mós la’ós uitoan, sira na’in tolu sei hada’u-malu, ne’ebé labele ameasa dizolve parlamentu, ne’e susar,” dehan nia.
Iha fatin hanesan, Deputadu Bankada CNRT, José Virgilio Ferreira hatete, tinan rua ba kotuk bankada KHUNTO ho nia aliadu mak halo golpe iha PN.
“Fretilin, Khunto, PLP mak halo golpe, maibé CNRT la halo golpe, CNRT ba kumpre de’it mandatu konstitusaun, ida ne’e de’it mak CNRT hakarak,” dehan nia.
Nia dehan, kandidatu husi CNRT fó apoiu ne’e atu kumpre de’it orden konstitusaun no laiha intensaun seluk.
“Rezolusaun CNRT foin mak ne’e de’it, ida, maibé nakdedar de’it ona,” nia dehan.
Hatan ba kestaun nakdedar, deputadu bankada Fretilin, David Dias Ximenes hatete, nia la nakdedar ba komprimisiu kandidatu CNRT nian atu dizolve PN.
“Ohin Mandati mak halo deklarasaun, nia la nakdedar ida. Ha’u labele halo tanggapan ba ema ida ne’ebé la hatene saida mak nia ko’alia. Kuandu ko’alia kona-ba konstitusaun ne’e buat ne’ebé barak, ha’u atu fó sai de’it hotu, ami mós hatene konstitusaun, balun ne’ebé dehan inskontitusionál, hatudu mai ami, inkonstitusionál iha artigu ida ne’ebé?,” Mandati hatete.
Durante tempu naruk nia laran, Mandati hatete, bankada Fretilin nonook tanba lakohi mosu krize institusional.
“Ita la’o ba ita sei to’o fin, buat politiku ne’e ohin ida, aban seluk, ohin sai adversariu, aban ita sai aliadus,” katak nia.
