Kordenador Apoiu Sosiedade sivil Gabinete Primeiru Ministru (PM), Filipe da Costa hateten, kopmparasaun malnutrisaun iha teritoriu Timor-Leste laran tomak iha 2010 malnutrisaun atinje ba 58%, maibé iha 2020 komesa redus ona ba 47%.
“Ita tenke aumenta ita-nia investimentu tanba ita hakarak aselera ba malnutrisaun ne’e,” dehan nia, iha City 8, Manleuana, horisehik.
Nia dehan, liuhusi aspetu tekniku ministeriu saude ba koko ema nia isin, tetu ema naha mak foin deteta nia hetan malnutrisaun. Tanba ne’e, iha forum ne’e hanesan seremonia ida ba altu nivel hodi ko’alia oinsa rezolve lalais malnutrisaun iha rai laran.
Iha fatin hanesan, Diretór Jeral Ministeriu Saude, Marcelino Amaral hateten, Timor-Leste daudaun ne’e raes badak ne’e sae liu iha mundu 47%, ne’ebé boot tebes la’ós iha fatin ida de’it maibé iha teritoriu laran tomak.
“Ita iha problema, tanba ne’e liuhusi forum ne’e planu saida mak governu halo oinsá mak atu investe tanba ita atu monitoriu ba ita-nia progresu,” dehan nia.
Nia hatutan, prioridade sira ne’ebé durante ne’e ministeriu saude halo hela maka sublementu ai-han nutritivu, distribuisaun vitamina. Agora ba fali ministeriu seluk hanesan ministeriu edukasaun merenda eskolár no ai-han nutrisaun la’o hela.
Nia mos esplika, kontente tebes tanba hetan partisipasaun masimu husi membru governu ne’ebé iha relasaun ho seguransa ai-han, parseiru dezemvolvimentu husi governu Australia, Amerika no Banku Mundial.
Tanba ne’e, nia hateten, espera liuhusi diskusaun ne’e oinsá koordena malu diak liután, tanba aprezentasaun ba planu preoriedade ba 18 fahe ba setór sira hanesan atividade ne’ebé importante tebes atu implementa iha setór saude nian laran, iha edukasaun no agrikultura.
Kria Lei Fortifika Ai-Han Nutritivu
Governu liuhusi Ministeriu Saude sei implementa ezbosu lei ida kona-ba fortifikasaun ai-han nutritivu hodi kontrola ai-han importasaun no produsaun iha rai-laran.
Koordenador apoiu sosiedade sivil Gabinete Primeiru Ministru (PM), Filipe da Costa hateten, ezbosu lei ne’e la’o hela maibé ne’e iha tempu badak lei ne’e sei lori ba Konsellu Ministru.
Nia dehan, espera iha tempu badak governu bele adopta ona ba lei fortifikasaun ai-han.
“Nune’e bele fortifika ai-han sira ne’ebé sirkula iha merkadu, maski lei ne’e seidauk implementa maibé ai-han sira ne’ebé ita importa fortifika ona,” dehan nia.
Nia hatutan, tanba saida mak lei ne’e presiza implementa para atu kontrola ai-han sira ne’ebé importa no produs iha rai-laran.
Konrdenador ne’e mos esplika, governu iha komitmentu tebes hakarak atu hakon hamlaha iha Timor-Leste, desde iha tinan 2010 governu deklara katak, Timor hakarak halakon hamhala.
Tanba ne’e, ministeriu saude mos halo liuhusi progresu nasional ba malnutrisaun agora ne’e tama iha programa saude familiar.
