Impede asesu komunidade ba estrada, PM Xanana sobu lutu ne’ebé eis Sekretariu Estadu Terras no Propriedade harii Featured

By Mariano Mendonca Marsu 18, 2024 747
Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, deside hodi sobu lutu iha eis Sekretariu Estadu Terras no Propriedade iha governu Konstitusional daualu, Mario Ximenes, nia rai, tanba konsidera lutu ne’e impede uma-kain 100 resin atu asesu ba estrada. Foto:Media GPM. Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, deside hodi sobu lutu iha eis Sekretariu Estadu Terras no Propriedade iha governu Konstitusional daualu, Mario Ximenes, nia rai, tanba konsidera lutu ne’e impede uma-kain 100 resin atu asesu ba estrada. Foto:Media GPM.

DILI: Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, deside hodi sobu lutu iha eis Sekretariu Estadu Terras no Propriedade iha governu Konstitusional daualu, Mario Ximenes, nia rai, tanba konsidera lutu ne’e impede uma-kain 100 resin atu asesu ba estrada.

Iha Sabadu (16/03), bainhira Primeiru Ministru (PM) Xanana akompaña ekipa bombeiru tesi ai iha area Taibessi, Dili, komunidade sira hakat ba hodi hato’o sira-nia preokupasaun no husu atu Xefe Governu ne’e bele buka netik solusaun.

Komunidade sira hatete, iha 7 Marsu ne’e, sira hato’o ona karta ofisial ba PM Xanana kona-ba problema ne’ebé sira hasoru.

Maibé, tanba seidauk hetan resposta, nune’e sira aproveita ho Xefe Governu ninia prezensa hodi husu tulun direitamente.

Hafoin rona informasaun balun husi komunidade sira, PM Xanana hamutuk ho Ministru Obras Públika, Samuel Marçal, ne’ebé akompaña husi komunidade sira ba halo observasaun.

Hafoin haree direita kondisaun iha kampu, PM Xanana deside hodi sobu lutu ne’ebé eis Sekretariu Estadu ne’e harii.

“Agora ita sobu sai kalen sira ne’e, muda ba uma oin, depois ita hein nain mai par ita rezolve,” PM Xanana fó orientasaun ba komunidade sira no sira hahú sobu daudauk.

Hafoin sobu, PM Xanana ho Xefe Suku Kulu-Hun, Deus Dado Martins, no Xefe Aldeia Sorumutu ba Dame, Gil Loro Marçal, halo ekontru no hakerek kedas karta hodi fó orientasaun ba Ministru Obras Públika, Samue Marçal, atu rezolve problema rai no buka meius atu iha tempu badak bele loke luan estrada.

Iha karta ne’e hakerek: “Tanba nesidade povu nian ne’ebé hato’o liu husi pedidu ida ne’e, nono Governu fó knaar  tomak ba Ministru Obras Públikas atu rezolve situasaun ne’e. Ministru tenke hetan apoiu juridiku husi asesores ka advogadu hodi bele ko’alia ho Senhor Mario Ximenes.”

PM Xanana dehan, nia parte impoin tanba interese komunidade ninian.

“Ita impoin tanba interese komunidade nian, mais liu husi dalan juridiku nian, ita dehan ‘hei Senhor (Mário Ximens) ita lalika koalia barak tanba interese povu nian boot tebes, O tenke koopera’. se nia (Mario) mai ameasa imi (povu), ha’u sei ba hatan iha tribunál hodi ko’alia ho juis sira atu haree interese povu nian mak tenke tau importansia, tanba Mario Ximenes mai halo tiha pagar, taka tiha dalan, nia ba hela fali iha Aituri-Laran, husik fali komunidade mak terus,” dehan PM Xanana.

PM Xanana mós asina karta hodi haruka ba Advogadu atu lori karta ne’e ba Ministériu Públiku hodi rejista bainhira na’in ba rai, Mario Ximenes, lori kazu ne’e ba tribunál.

Asaun husi PM Xanana ne’e halo komunidade sira ne’ebé durante ne’e hasoru difikuldade hodi asesu ba estrada mós sente kontente.

“Ami agradese Avo Nana tuun direita mai haree ami-nia dalan, tanba Senhor Mario Ximenes mak taka dalan hodi impede asesu ba estrada,” dehan Komunidade Has-Laran, Taibessi, Natalina de Jesus Amaral.

Xefe Suku Kulu-hun, Deus Dado Martins hatete, durante ne’e uma-kain 100 resin iha Has-Laran, Taibessi, hasoru problema atu asesu ba estrada.

“Ami komunidade Taibessi Haslaran durante ne’e asesu ba dalan jerál antigu ida. Kuandu iha tempu udan, ami labele asesu ba dalan antigu ne’e tanba dalan ne’e hanesan mota dalan ne’ebé ho korente maka’as.”

Ho nune’e, nia dehan, sira labele asesu transporte hanesan ambulansia no transporte públiku ruma bainhira komunidade balun moras todan no inan isin-rua atu partus.

“Familia tenke hasai husi hela fatin hodi ba to’o estrada boot Bemori ou estrada boot Ponte Namoradu (Safaris) hodi asesu lalais ba transporte.”

Foin lalais, Deus dehan, sira hetan apoiu Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) hodi halo kontrusaun ba dalan jerál antigu ne’ebé komunidade Haslaran asesu kedas husi tempu Portugés.

“Buat ne'ebé sai hanesan ami-nia prekupasaun mak: primeiro, iha fulan Fevereiru tinan 2024 bainhira ekipa Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku hamutuk ho Xefe Aldeia, delegada no delegadu suku Kuluhun nian mai halo survey ba dalan refere, tuir planu komesa atu halo konstrusaun, maibé programa ne'e hetan impedimentu husi Senhor Mario Ximenes, hanesan Eis Sekretáriu Estadu Terras no Propriedade oitavo governu nian,” dehan xefe suku ne’e.

Ho impedimentu ne’e, nia dehan, uma-kain 100 resin konkorda hodi halo enkontru no konvida mós Mario atu koalia oinsa bele buka solusaun.

“Konvida verbal dala tolu no fó konvite ofisiál dala ida ho aprovasaun husi Xefe  Aldeia Surrumutu ba Dame, Gil Loro Marçal, no Xefe Suku Kulu-Hun, atu hala’o enkontru hodi  ko’alia no tetu hamutuk hodi buka solusaun, maibé iha enkontru ne'ebé akontese dala haat, Mario Ximenes la marka prezensa ho razaun ne’ebé la klaru hodi ameasa komunidade atu hasoru iha tribunál.”

Daruak, nia dehan, iha 5 Marsu 2024, bainhira ekipa PNDS hamutuk ho Xefe Suku Kuluhun, Xefe Aldeia, delegadu, no komunidade tuun direita ba dalan antigu no atu sukat hodi kontinua ba prosesu konstrusaun, maibé Mario nafatin halo impedimentu ho razaun nia mak na’in ba rai refere.

Ho impendimentu ne’e ekipa PNDS suspende tiha programa konstrusaun ba dalan antigu publiku, ne'ebé tuir loloos atu realiza ona konstrusaun iha fulan Marsu ne'e, ho razaun bainhira parte ne'ebé deklara nain ba rai la asina deklarasaun husi PNDS mak programa konstrusaun labele realiza.

Ba kestaun ne’e, PM Xanana hatete, nia sei husu ba Ministru Administrsaun Estatál (MAE), Tomas Carbal, atu kontinua realiza programa PNDS iha bairru Taibessi Haslaran.

Durante hala’o enkontru, Xanana husu komunidade kontaktu direita ba Mario Ximenes atu partisipa hodi buka solusaun, maibé Mario nia númeru telefone la ativu.

Entretantu, to’o notisia ne’e públika, Jornalista Jornal INDEPENDENTE seidauk konsege hetan konfirmasaun ho eis SETP, Mario.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31