Bainhira Dekretu Lei no Alterasaun Lei ne’e hetan aprovasaun no promulgasaun, Parlamentu Nasionál Timor Leste bele halo ona Ratifikasaun ba Tratadu Fronteira Maritima ne’ebé Timor Leste ho Australia asina ona iha Nova Iorke iha 6 Marsu 2018.

Ministru Estadu no Prezidensia Konsellu Ministru Hermenegildo Pereira hatete, durante loron rua nia laran, Segunda (08/07) no Tersa (09/07), Konsellu Ministru (KM) konklui no aprova Dekretu no Alterasaun Lei, no mós kontratu balun kona-ba Bayu-Undan  no Buffalo.

“Ho tratadu ne’e (Bayu-Undan ho Buffalo) tama iha ita-nia soberania la’os iha Australia nian,” deklara Ministru Hermenegildo iha Palasiu Governu, Tersa (09/08).

Ministru ne’e hatutan, KM halo ona alterasaun ba lei barak ne’ebé iha relasaun ho tratadu FM no lei hirak ne’e prontu hotu ona.

“Lei sira ne’e prontu hotu ona, halo alerasaun ba lei barak hanesan Lei Tributaria, Lei Fundu Petroliferu, no mos ligasaun ho asutu importante sira hanesan area kuarentina, seguransa tanba agora Timor Leste laiha ona Joint Petroleum Development Area (JPDA). Bainhira asina ona tratatu (FM) laiha ona Timor Treaty, akordu Tasi Timor nian mate ona, tanba iha tratatu foun, entra em vigor,” dehan nia.

Ministru ne’e dehan, iha lei foun ne’ebé Konsellu Ministru konklui ona, laiha ona JPDA, no bainhira ratifika ona tratadu FM laiha ona Timor Sea Treaty, so iha mak tratadu entre Timor Leste ho Australia.

Bainhira orgaun kompetente sira hala’o serbisu tuir ajenda ne’ebé iha, lalais liu iha 30 Agostu tinan ne’e bele ratifika ona tratadu FM.

“Iha loron 30 fulan Agustu (bainhira PN ratifika ona tratadu FM) informa ba Australia katak ita ratifika ona no governu Australia mós informa mai katak sira konklui ona ratifikasaun,” dehan nia.

Iha fatin hanesan, Ministru Reforma Lejislativu Asuntu Parlamentar (MRLAP) Fidelis Magalhaes hatete, governu submete ona lei hirak ne’e ba PR no PN.

“... atu Parlamentu (Nasional) bele hahú serbisu, espera durante loron 22 (Jullu) to’o 15 Agostu, ita esforsu atu halo ratifikasaun iha loron 30 Agostu atu troka nota ho Australia.”

Hafoin konklui ninia serbisu, horseik loraik, governu submete kedan Alterasaun Lei ba Parlamentu Nasionál.

Prezidente PN Arão Noe de Jesus Amaral informa, nia parte simu ona proposta alterasaun ba lei hirak ne’ebé iha ligasaun ho tratadu FM husi governu.

Nia dehan, iha semana oin, meza PN sei pasa ba Komisaun relevante sira hodi bele hahú diskusaun iha nivel komisaun hafoin aprezenta pareser ba meza PN hodi konvoka plenaria hodi deskuti no aprova.

“Previzaun fulan ida hotu, (mais) depende ba sekuensia debate iha plenaria hodi haree asuntu ba asuntu,” dehan nia.