Tanba ne’e maka iha sábadu (08/02/2025), Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão akompaña hosi Ministru Obras Publika, Samuel Marçal hamutuk ho ekipa hahú hala’o sosializasaun bá komunidade afetadu no autoridade sira iha Gleno, Ermera no Letefoho kona-bá implementasaun projetu ne’e bainhira tempu udan para.
IX Governu liu-hosi MOP halo ona estudu no sei hahú dezenvolve estrada ho pakote tolu mak hanesan, pakote dahuluk, sei hahú hadi‘a uluk estrada hosi Gleno bá Ermera no Latefoho, pakote da-ruak hosi Letefoho bá Atsabe no pakote da-toluk, hosi Atsabe bá Haubá- munisípiu Bobonaro.
Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão informa, estrada ne’e halo tuir Planu Estrateziku Dezenvolvimentu Nasionál (PEDN) 2011-20230 ne’ebé define ona hodi lori povu sai hosi mukit atu asesu bá estrada nasionál no rejionál.
“Ha’u kontente tebes tanba xefe suku sira organiza povu afetadu sira atu koolabora nune‘e ita halo estrada, rezolve tiha problema povu nian durante ne‘e,” Gusmão Xanana hateten durante diálogu aberta ho populasaun iha aldeia Nunutali, Suku Humboe, Gleno, sábadu (08/02/25).
Iha diálogu ne’e, populasaun afetadu no autoridade sira konkorda hodi halo deklarasaun bá xefe Governu no MOP katak prontu simu dezenvolvimentu estrada ne’ebé tinan barak sira hein hela.
Nune’e, sira aseita bainhira loke lu‘an estrada metru 10 kona populasaun sira-nia kintál hanesan kafé, sei la husu indeminizasaun.
“Ha’u mai iha-ne’e atu sai sasin ba imi hotu katak, imi promete ita hamutuk hadi‘a imi-nia moris,” PM Xanana hateten.
Iha fatin hanesan, Ministru Obras Publikas, Samuel Marçal informa, tékniku sira finaliza ona servisu no hein tempu udan remata, iha fulan Abril 2025, Governu bele halo lansamentu bá estrada tuir pakote ne’ebé define ona.
“Depois IX Governu kaer ukun, estrada Ermera ita tau prioridade kedan, maibé ita hakarak rezultadu estrada ida di’ak ho kualidade. Ita presiza tékniku sira halo dezeñu, estudu no konta didi’ak depois mak ita bele implementa. Tanba rai Ermera la hanesan ho rai seluk, tahú rai monu makas, valeta no ponte barak aat no lakon ona,” Samuel Marçal hateten.
Tanba ne’e, MOP halo revizaun bá dezeñu sira han tempu oitoan, no agora halo hela tenderizasaun bá projetu estrada ida-ne’e mak boot tebe-tebes.
Oras ne’e daudaun iha hela prosesu tenderizasaun, no Ministru rasik ko’alia ho Primeiru-Ministru hodi aselera prosesu iha aprovizionamentu no espera iha fin fulan Abril bele asina kontratu hodi implementa.
Governu sei fó oportunidade bá kompaña internasionál ne’ebé manán projetu tenki mobiliza uluk ekipamentu pezadu sira hodi hahú prepara kondisaun hotu-hotu tuir kontratu.
“Hosi pakote rua, pakote ida estrada hosi Gleno bá to’o Letefoho no pakote rua hosi Humboe bá to’o Ermera Lama no iha mós pakote ida mai ka bá fali hosi Atsabe no sei halo mós ponte balun,” nia hateten.
Enkuantu, kona-bá projetu eletrisidade nian, Konsellu Ministru aprova suku tomak iha Timor-Leste no iha Ermera falta suku tolu no aldeia balun iha tempu besik sei dada liña estridade tama bá populasaun nia uma.
Tuir relatóriu EDTL iha tinan 2025 to’o 2026 nia laran, MOP sei konklui projetu estrisidade sei lakan iha suku no aldeia hotu.
Xefe Suku Humboe-Gleno, Fransisco B. Salsinha reprezenta autoridade lokál sira, hato’o agradese tebes bá esplikasaun hosi PM Xanana no Ministru Samuel hodi realiza promesa hadi’a povu nia moris liu hosi asesu bá estrada.
“Ha’u lori povu Ermera liu-liu suku Humboe agradese boot tebes bá Avo Nana no Ministru Samuel ne’ebé to’o ona mai iha-ne’e atu konsidera estrada hosi Gleno bá to’o Letefoho to’o Atsabe. Ida-ne’e mak ami hein tinan barak ona,” nia agradese.
Entretantu, Prezidente Autoridade Munisipiu Ermera, José Martinho dos Santos Soares ho Veteranus Ermera, Ernesto “Dudu” no autoridade sira agradese, husu povu Ermera tomak atu kolabora hodi Governu implementa programa hadi’a estrada la’o ho susesu.