“Durante tinan lima ikus ne’e, Governu halo ona levantamentu osan husi Fundu Minarai hamutuk $5,4 biliões de’it husi total montante aprovadu husi Parlamentu Nasionál hamutuk $7,4 biliões. Ida ne’e hatudu katak iha poupansa entre levantamentu aprovadu husi Parlamentu Nasional no levantamentu atuál kuaze $1,7 biliões,” Ministru Finansas, Rui Gomes hatete iha komunikadu ne’ebé Online INDEPENDENTE sita, tersa (21/03).
Governante ne’e hatutan, diferensa ka poupansa ida ne’e akontese tanba Ministériu Finansas aplika jestaun fluxu kaixa (cash flow) ne’ebé bainhira iha nesesidade atu halo reforsu ba kaixa Estadu mak Governu foin hato’o pedidu levantamentu osan ba Banku Sentrál Timor-Leste.
Se laiha nesesidade atu halo reforsu ba kaixa Estadu, Governu sei la halo levantamentu.
MF, akresenta, to’o iha Fevereiru 2023, Ministériu Finansas halo ona levantamentu osan husi Fundu Minarai ho montante $300 milhões husi totál montante $1,3 biliões ne’ebé Parlamentu Nasionál aprova ona liuhusi Lei OJE 2023. Lei OJE 2023 ne’e rasik hetan ona promulgasaun husi Prezidente Repúblika, José Ramos Horta iha fulan Dezembru 2022.
Entretantu, to’o iha loron 17 fulan-Marsu 2023, ezekusaun reál Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2023 ba todo Governo, esklui kompromisu no obrigasaun sira, em termos nominál atinji ona $157 milhões husi totál orsamentu alokadu $2,16 biliões.
Enkuantu ezekusaun reál OJE 2023 ba Governu Sentrál, em termos nominál ezekuta ona $155 milhões husi totál orsamentu alokadu $1,8 biliões.
Tinan kotuk, ezekusaun reál OJE Retifikativu 2022 ba Todo Governo, em termos nominál atinji $1,74 biliões husi totál OJE Retifikativu $2,2 biliões. Valór nominál $1,74 biliões ne’e mak aas liu iha istória Timor-Leste desde país ne’e restaura ninia Independénsia no konsege ultrapassa ezekusaun reál iha tinan 2016 iha ne’ebé Governu konsege ezekuta $1,63 biliões.
