“Uluk kedas ha’u ko’alia tanba informasaun sira mai husi PNTL no servisu investigasaun krirminal, maibé buat hotu husi parte polisia nian remata ona no submete ona ba Ministériu Públiku,” dehan Deputadu Somotxo iha Parlamentu Nasionál, (11/01).
Nia haktuir, desizaun hotu-hotu agora kabe ba Ministériu Públiku atu fó sai nia rejultadu katak, kazu ne’e omisidiu ka susidiu, tanba rezultadu autopsia mós hato’o ona.
“Nu’udar membru Parlamentu Nasionál, ha’u hanesan sidadaun. Ne’e duni, ha’u labele hateten kazu ne’e omisidiu ka susidiu, kazu nia prosesu to’o iha ne’ebé ona, ne’e so Ministériu Públiku ho Tribunál maka bele fó informasaun ba públiku no familia,” tenik nia.
Nia argumenta, relatoriu kazu ne’e la’os hato’o mai iha komisaun B, tanba ida ne’e krimi no relatoriu tenke hato’o ba Ministériu Públiku.
“Ministériu Públiku mak nain ba krime hotu-hotu, ami ko’alia de’it nu’udar politika, ejize ba instituisaun ne’ebé mak toma responsavel tenke kumpri ninia servisu,” nia informa.
Kazu ne’e kuaze fulan 4 ona, maibé prosesu hotu depende natureza husi kazu ne’e, tanba se kazu ne’e simples ninia prosesu bele lalalis, maibé kazu komplexu tenke buka nafatin dadus hafoin bele konklui.
Antes ne’e, Regina de Jesus inan husi matebian José Bernardo hateten, nu’udar familia mai iha Parlamentu Nasionál hodi husu prosesu no rezultadu investigasaun ba kazu ida ne’e, tanba kuaze fulan tolu ona seidauk hetan justisa.
"Ha'u nia oan tama sela oras 4 balun de'it mate kedas, ha’u ba nia lian laiha tiha ona ne'e. maibe kuitadu ita ba hasoru bo’ot sira dehan hein lai tanba prosesu sei la'o," deklara Regina de Jesus ho mata-ween iha Parlamentu Nasionál, foin lalais.
Objetivu mai Parlamentu Nasionál atu husu prosesu investigasaun ba nia oan nia mate, tanba atu tama ona fulan-tolu mais família seidauk hatene lolos motive loloos.
"Prosesu ida-ne'e to'o agora lala'o ne'e, ha'u husu mak ida-ne'e de'it, ha'u la husu buat barak," katak nia.
Antes ne’e, Komandante Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL), Komisariu Polisia Faustino da Costa hateten, prosesu ba kazu matebian José Bernardo mate iha sela PNTL Kaikoli, depende ba desizaun husi Ministeriu Publiku (MP).
Nia haktuir, kazu ne’e ninia prosesu la’o hela, tanba ne’e ekipa konjunta PNTL ho PDHJ hein prosesu tomak depende ba Ministeriu Publiku (MP) maka sei deside kona ba kriminal ninian.
“Ita hein prosesu husi Ministeriu Publiku (MP), bainhira maka bolu no ha’u prontu atu aprezenta membru PNTL na’in 9 ne’ebé ita konsidera envolve iha kazu ida ne’e. PNTL nu’udar instituisaun estadu, ne’e duni ami prontu koopera ho justisa,” informa Faustino da Costa ba Jornalista sira iha Sentru Formasaun Polisia Komoro, (06/01).
Nia esplika, Ministeriu Publiku (MP) bolu ona membru Polisia na’in (9) hodi ba presta deklarasaun relasiona ho kazu ida ne’e, tanba ne’e atu hetan verdade no lia loos depende ba pronsesu justisa maka deside.
“Kazu ne’e, ita bele dehan katak prosesu dixiplinar ami aplika ona, antes prosesu krime nian. Maibé, ita hotu hatene iha prosesu krime PSIK maka kaer, entaun ami mós sei pendenti hela prosesu dixiplinar nian,” tenik nia.
Nia dehan, membru Polisia hirak ne’e agora dadaun tama fali ona servisu, tanba ida ne’e prosesu mak deside no nia parte labele ko’alia, maibe prosesu kontinua nafatin no agora depende ba desizaun husi Ministeriu Publiku maka sei deside.
“Ekipa Konjunta PNTL ho PDHJ halo tiha ona relatoriu kona ba kazu ne’e, tanba ne’e ita boot sira akompaña PDHJ mós lansa ona nian relatoriu kona ba akontesementu ida ne’e no kopia fó ba PNTL, para kontinua prosesu dixiplinar ba sira ne’ebe konsidera ka bele dehan katak involve iha kazu ida ne’e,” afirma nia.
Nia esplika, maske mandatu Komisariu hela fulan rua atu remata ona, maibe nia la bele deside konaba kazu ne’e banhira deit, tanba ne’e iha buat rua, kazu ne’ebe mak nia dixiplinar puru, komandu PNTL bele diside banhira deit, maibe dixiplinar, iha mos kriminal ne’e bele iha depedensia ba malu.
Kazu ne’e akontese iha loron 02 Setembru 2022, bainhira deskonfia vitima Jose Bernado envolve kazu baku malu iha area Audian, depois PNTL kaptura hodi ba detein iha sela detensaun para atu submete ba iha prosesu indentifikasaun durante 12 oras nia laran, maibé iha tuku 19:00 Otl mate ho kondisaun tara aan iha aredor sela PNTL Kaikoli nian.