Presiza Halo Ezame Pisikolojia ba Membru PNTL no F-FDTL Featured

By Domingos Gomes Fevereiru 21, 2024 906
 Diretor Ezekutivu FM, Nelson Belo. Foto: Dok/INDEPENDENTE. Diretor Ezekutivu FM, Nelson Belo. Foto: Dok/INDEPENDENTE.

DILI: Organizasaun Naun Governamental (ONG), Fundasaun Mahein (FM) husu ba Governu  presiza halo ezame pisikolojia ba membru Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) no FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste(F-FDTL).

Diretor Ezekutivu FM, Nelson Belo hateten, kazu insidente ne'ebé akontese iha Likintai sai lisaun ida ba Governu, liu liu Ministru Defeza no Ministru Interior atu halo ezame teste pisikolojia ba membu autoridade seguransa no defeza.

Nia dehan, Timor-Leste ukun an kuaze tinan 20 resin ona, maibé laiha  Governante ida atu halo ezame pisikolojia ba  membru PNTL no F-FDTL ne'ebé kaer kilat.

"Durante ne'e ita la hatene, pesoal militar ka polisia ne’ebé loron-loron kaer kilat, piskolojikamente bele kontrola kilat ne'ebé sira kaer ne'e ka lae?, tanba to'o agora ita seidauk halo ezame, ne’e duni husu ba Ministeriu Interior atu hare asuntu ne’e ho urjentimente," informa Nelson Belo ba Jornalista sira iha nia knaar fatin Bairu Grillos, (20/02).

Nia afirma, bainhira ezame pisikolojia ba membru sira iha instituisaun rua ne'e Governu la halo, futuru akontese tan kazu tiru hanesan, publiku  nafatin halo interpretasaun ho hanoin la hanesan, tanba PNTL ho F-FDTL ne'e sira iha regra konba uza kilat ekipamentu ida ne'e sensitivu ba ema nia vida.

Instituisaun PNTL ho F-FDTL hanesan instituisaun ida ne'ebé iha mekanizmu no iha regra atendimentu kona ba oinsa mak bele hare pesoal individu sira hala’o nia knaar.

Nia haktuir, instituisaun Seguransa no Defeza ne'e sira nafatin saudavel piskolojikamente  uza kilat, se ida ne'e la hare,  la hatene katak sira bele lori sasan kroat ne'e sira bele dumina an para bele utiliza tuir lei ka utiliza tuir Ordem no sira bele uza sala, se banhira uza sala publiku halo kondenasaun ho asuntu propagada.

Nia informa, kazu kilat ida ne'e laos foin akontese, hahu kedas iha kazu Kuluhun no kazu iha Lahane, ida ne'e konstinua nafatin akontese, entaun instittuisaun rua hanesan polisia ho militar ne'e  presiza duni teste  exame peskolojia, ba hotu-hotu laos ba pesoal bain-bain deit, maibe ba ajente bain-bain to'o komandu sira ne'ebé mak kaer kilat atu bele hatene sira ida idak nia kondisaun.

"Aktu krime sira hanesan ne'e laos foin akontese  dala ida para ita hare ba iha aktus, maibe ita hare dala barak insituisaun Seguransa ho Defeza hamosu aktus sira ne'e,  laos foin akontese dala ida la dala rua, maibe akontese dala barak ona ne'e implika ba sasan barak ita husu para Governu tenki halo ezame pisikolojia hahu husi ajente to'o komandu ne'e uza kilat," informa nia.

Tanba ukun liu ona dekada rua ho ezistensia instituisaun seguransa no defeza liu ona tinan 20 resin, seidauk iha ezame pisikolojia ba kada membru Polisia ho Militar, tanba Polisia dadaun ne'e rekursu limitadu la iha feriadu anual ba sira, entaun hamosu pisikolojia no tentativa barak halo sira bele haluha uza sala tiha ekipamentu kilat.

"Hau koalia ida ne'e, tanba ita tinan rua nolu resin ona instituisaun existensia seidauk iha exame kona ba teste piskolojia ba iha miliar ho polisia, maibe ita haree iha rai seluk teste piskolojia ne'e kada Fulan neen no kada Fulan tolu, maibe Timor Tinan 20 resin ona la halo Ida ne'e, nune'e mos iha faktor ida seluk mos Ita koalia Konaba polisia ne'ebé servisu daudaun ne'e polisia servisu liu oras, servisu loron kalan, sira la foti feriadu, bainhira sira foti feriadu komandu  PNTL bolu sira mai servisu sira la hetan feriadu anual la iha, ida ne'e viola sira nia direitu nu'udar empregu, lei prevee para sira mos bele foti feriadu, atu bele konvive ho sira nia familia, se sira la iha entaun sira frustrasaun, ida ne'e mos bele implikasaun barak," sublina nia.

Iha fatin ketak, Xefi Estadu Maiór Jenerál F-FDTL, Tenente Jenerál, Domingos Raul "Falur Rate Laek" hateten kazu likinta ne'e hanesan lisaun ida ba komandu PNTL atu halo re-treinamentu manutensau ba membru Polisia sira uza kilat.

"Lei hateten instituisaun seguransa hanesan PNTL ho F-FDTL kaer kilat, hau labele dehan hasai tiha kilat, agora kazu ne'e akontese ona ita tenki halo formasaun re-treinamentu bebeik ba institusaun rua atu labele failla" informa nia.

Iha parte seluk Komandante Jeral PNTL Komisariu Jeral, Polisia Henrique da Costa rekuinese kazu Likintai hanesan

Alende ne'e Komisariu Jeral Polisia Henrique da Costa mos afirma katak, Kazu insidente iha Likintai ne'e sai hanesan atensaun ida ba instituisaun PNTL atu kontrolu membru Polisia Uza armas.

"Kazu ida sai hanesan atensaun ba ami, oinsa  uza armas no kontrola armas nian ba ami nia membru PNTL sira hotu, tanba armas ne'e sai hanesan ekipamentu ida kompleta servisu autoridade  seguransa Polisia nian, bele fo perigu ba ema seluk nia vida ho ita nia vida rasik," afirma nia.

Nia dehan, teinamentu no kontrolu uza armas mak sai hanesan atensaun  ba komandu PNTL rasik

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« September 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30