PM Xanana Aranka ba Japaun Partisipa Simeira ASEAN iha Japaun Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Dezembru 14, 2023 1933
PM Xanana iha Aeroportu Internasional Nikolau Lobato, atu Aranka ba Japaun Partisipa Simeira ASEAN iha Japaun. Foto:Media GPM. PM Xanana iha Aeroportu Internasional Nikolau Lobato, atu Aranka ba Japaun Partisipa Simeira ASEAN iha Japaun. Foto:Media GPM.

DILI: Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, kinta ne’e (14/12), hala’o viajen servisu ba Japaun hodi partisipa simeira Asosiasaun Nasoens Sudeste Aziatiku (ASEAN) ba dala-50 iha Japaun.

Tuir komunikadu ne’ebé Online ne’e asesu, vizita servisu, Xefe Governu Xanana nian hetan konvite husi Primeiru-Ministru Japaun, Fumio Kishida reprezenta Timor-Leste nu’udar obserbador ba membru ASEAN.

Tinan ne’e Japaun sai uma na’in ba selebrasaun simeira ASEAN-Japaun ba tinan 50 hodi hametin amizade no kooperasaun ASEAN-Japaun ne’ebé sei hala’o iha 16 too 18 fulan Dezembro 2023, iha Tokyo.

“Simeira  ASEAN iha Japaun ne’e atu hametin visaun no relasaun “Heart to Heart (Husi Fuan ba Fuan) entre ASEAN ho Japaun hodi hamosu deklarasaun konjunta ho visaun foun ida ba futuru ida ho ninia planu implementasaun ne’ebé sei inklui mós kooperasaun konkreta  iha área oi-oin,”Online INDEPENDENTE sita iha komunikadu.

Durante iha Japaun, Xefe Governu Xanana akompaña husi Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay, Vise-Ministra ba Asuntus ASEAN, Milena Maria da Costa Rangel no Embaixador Japaun ba Timor-Leste, Ilidio da Costa Ximenes sei hala’o enkontru bilaterál ho  Primeiru-Ministru Japaun, Fumio Kishida sei diskute klean kona-ba programa ho meus oi-oin hodi hametin liután lasu amizade no relasaun bilaterál no kooperasaun entre nasaun rua ba futuru.

Iha oportunidade hanesan, PM Xanana sei hala’o vizita no ekontru kortezia ho Liurai ka  Emperor Japaun, His Majesty Naruhito.

Alende ida ne’e, Embaixador Timor-Leste ba Japaun, Ilidio da Costa Ximenes mós organiza enkontru balun ho CEO Kumpañia INPEX no CEO Kompañia Tsunishi Shipping ho xefe governu no delegasaun.

Enkuantu, Embaixada RDTL iha Tokyo mós organiza enkontru ida entre Primeiru-Ministru Xanana ho estudantes Timor-oan iha Japaun no sei hato’o palestra sientifiku iha UN University Japaun kona-ba susesu Timor-Leste rezolve problema Fronteira Marítima ho Austrália ne’ebé sei partisipa hosi estudantes  atus no sosiadede sivil sira iha Japaun.

Hato’o Palestra iha Simeira ASEAN-Japaun

Entretantu, Xefe Governu Xanana sei hato’o mós mensajen iha simeira ASEAN- Japaun hodi agradese ba apoia ba dezenvolvimentu infraestrutura no ekonomia Timor-Leste.

Japaun sai mós parseiru estrateziku ba Timor-Leste hodi oferese apoiu formasaun rekursu umanu ba funsionáriu públiku, sosiedade sivil, estudante, militár no polisia ba tuir formasaun iha Japaun liu hosi kooperasaun ne’ebé rai rua estabelese ona.

Alende ida ne’e, Xefe Ezekutivu Governu dasia ne’e sei hetan oportunidade hodi hato’o aprezenta pozisaun Timor-Leste kona-ba desizaun husi membru Asosiasaun Nasoens Sudeste Aziatiku (ASEAN) hodi simu Timor-Leste sai nu’udar membru plenu permanente nu’udar oportunidade osan-mean ida ba Timor-Leste ne’ebé durante tinan balun nia laran hatudu interese ne’ebé boot atu sai membru ASEAN.

ASEAN konsidera Japaun nu’udar parseiru estrateziku, dezde tinan 2022, kooperasaun ASEAN no Japaun investe osan kauze Milliaun dollar Amerikanu USD268. No ASEAN regista iha 2022, Japaun mós nu’udar investidor estrajerus ne’ebé boot daruak iha ASEAN, no iha 2022 Japaun kria investimentu kuaze milliaun dolar amerikanu $26,7.

Nune’e ba futuru, ASEAN no Japaun sei kontinua servisu hamutuk hodi garante estabilidade seguransa ne’ebé kria dame ba povu iha regiaun ASEAN

Antes ne’e, PM Japaun, Kishida konsidera kooperasaun ASEAN no Japaun nu’udar momentu “golden friendship – golden opportunities” no Japaun anunsia kontinua kontribui finanseiru kuaze Milliaun USD100 liu hosi ASEAN-Japaun Integration Fund (JAIF) hodi apoia implementasaun ASEAN Outlook on Indo-Pacific (AOIP)

Simeira ASEAN Japaun atu kria hamutuk futuru ida ne’ebé bazeia ba parseira sinsera nian, no sei xavi prinsipál tolu hanesan, paz no estabilidade, interkámbiu pesoál ba kulturál, kapasitasaun ba jerasaun foun Timor-Leste nian no kriasaun ekonomia no sosiedade futuru.

Simeira ASEAN-Japaun ba dala 50 ne’e sei partisipa direita hosi xefe estadu no xefe governu ASEAN hanesan,  Primeiru-Ministru Laos, Sonexay Siphandon (Prezidente Rotativa ASEAN), Prezidente  Repúblika Indonézia, Joko Widodo, Primeiru-Ministru Brunei Darussalam, Hassanal Bolkiah, Primeiru-Ministru Vietnam, Pham Minh Chinh, Primeiru-Ministru Republika Xina, Li Qiang Primeiru-Ministru Austrália, Anthony Albanese, Primeiru-Ministru Singapura, Lee Hsien Leong, Vice Prezidente Estadus Unidos Amerika (EUA), Kamala Devi Harris, Primeiru Ministru India, Narendra Modi  no obserbador internasionál sira.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« October 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31