Maski nune’e, seidauk iha dokumentu ofisial ruma ne’ebé bele esplika detalladu multa ba ConocoPhillips no Shell iha kada loron ho valor hira.
Foin lalais ne’e, Ministériu Finansas foin lalais ne’e adia ona prosesu pagamentu ba ConocoPhillips no Shell iha 30 Marsu tinan ne’e.
Ne’e duni, Prezidente Parlamentu Nasionál, Arão Noe hateten, bainhira governu TL la halo pagamentu iha 30 Marsu, Timor Leste sei hetan multa ho valor rihun $7 kada loron.
“Ha’u hein katak Governu aselera lalais pagamentu atu ita labele kona multa lorloron ba prazu ne’ebé iha tuir akordu ne’ebé ita halo ho kompañia rua,” dehan Arão ba jornalista sira iha bainhira partisipa partisipa iha lansamentu Millennium Change Corporation (MCC) iha edifisiu Komisaun Nasionál Eleisaun, Kolmera-Dili, Segunda (25/3).
Tuir nia, bainhira la halo prosesu trasferensia krebilidade nasaun sei monu, no orsamentu estadu mós sei mohu atu selu de’it multa.
FRETILIN “Lakon tan”
Entretantu, iha Parlamentu Nasionál, bankada opozisaun FRETILIN kontinua defende interpelasaun ba governu hodi halo esplikasaun kona-ba pozisaun Timor Leste atu sosa asaun ConocoPhillips no Shell.
Bankada opozisaun liu husi enkontru lider bankada iha semana kotuk husu interpelasaun maibé bankada Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) la konkorda.
Liu husi plenaria PN, Prezidente Bankada FRETILIN, Aniceto Guterres husu ba deputadu AMP sira atu esplika razaun la konkorda interpelasaun ne’e.
“Ha’u hakarak hatete, razaun tanba saida mak lider bankada maioria (AMP) la konkorda interpelasaun FRETILIN nian atu husu esplika husi governu?”, deputadu ne’e husu iha plenaria PN, Segunda (25/03).
Aniceto dehan, lider bankada laiha direitu atu foti desizaun, tanba laiha maioria no minoria, no asuntu ne’e kabe ba direitu deputadu ida nian.
Iha fatin hanesan, deputadu bankada CNRT, José Virgilio R . Fereira hatete, razaun Bankada AMP la konkorda tanba molok ne’e Xefe Negosiadór Prinsipal ba Fronteira Maritima hamutuk ho Timor Gap no ANP halo ona esplikasaun iha PN, maibé iha votasaun ba Orsamentu Jeral Estadu 2019 ne’ebé preve mós orsamanetu atu sosa asaun ConocoPhillips no Shell hetan veta.
Deputadu seluk husi bankada CNRT, Duarte Nunes konsidera FRETILIN deklara ona la fiar governu liu husi misaun ida ne’ebé mak Xefe Negosiador Prinsipal Xanana Gusmão ho nia ekipa halo kona-ba prosesu negosiasaun FM, inklui akordu atu sosa asaun ConocoPhillips no Shell.
Tan ne’e, nia afirma, AMP la konkorda interpelasaun FRETILIN nian.
“Ha’u la komprende, agora FRETILIN mak ezije interpelasaun par husu governu atu mai halo esplikasaun ba prosesu sosa asaun ConocoPhillips ho Shell ne’e to’o ona iha ne’ebé?”, deputadu ne’e kestiona.
Nia dehan, liu husi enkontru lider bankada sujere ona karik FRETILIN hakarak hetan esplikasaun teknika, husu atu halo karta ba komisaun D hodi husu tekniku sira mai halo esplikasaun iha komisaun.
“Maibe FRETILIN lakohi, hakarak ezije liu tenke halo iha plenaria,” dehan nia.
Deputadu bankada PLP, Francisco de Vasconcelhos afirma, PN iha komisaun permanente ida atu bolu tekniku sira mai halo esplikasaun kona-ba oprosesu nogosiu ne’e to’o ona iha ne’ebé. Tan ne’e la presiza to’o iha plenaria.
Tan ne’e, deputadu ne’e dehan, nia parte la konkorda interpelasaun FRETILIN atu bolu governu mai halo esplikasaun iha plenaria.
Entretantu, “pedidu” FRETILIN ba interpelasaun la konsege hetan konkordansia tanba maioria deputadu sujere atu hakarak halo interpelasaun karik realiza de’it iha komisaun.
