Ministra Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adaljiza Albertina dos Reis Magno informa, Timor-oan na’in 7 iha Abudabi konsege fila mai Timor-Leste ho apoiu husi Organizasaun Internasional ba Migrasaun (International Organization for Migration—IOM).
"Sidaun na'in hitu ne'ebé fila mai Timor, orsamentu la'os husi kompaña, maibé orsamentu husi Organizasaun Internasional ba Migrasaun mak fasilita," dehan nia hafoin hasoru Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak, iha rezidensia ofisial Xefe Governu, Farol, Kuarta (31/08).
Nia dehan, Governu husu ba IOM atu fasilita lalais, tanba bainhira Governu mak koloka osan ne'e sei haan tempu uitoan, tanba sei presiza halo lejislasaun bainira prevee ba orsamentu espesifiku.
Kona-ba total orsamentu ne’ebé IOM aloka hodi fasilita Timor-oan na’in 7 husi Abudabi to’o TL, Ministra ne’e dehan, ida ne’e IOM mak hatene.
“Ne'e organizasaun idaidak nia uma laran, Ministériu labele divulga buat ne’ebé mak sira fó,” dehan nia.
Molok ne’e, Vise Ministru Negosiu Estranjeiru no Kooperasaun, Julião da Silva hatete, sidadaun TL na’in 7 ne’ebé FDCTL haruka ba servisu iha Abudabi iha ona Jakarta-Indonezia no embaixada Timor-Leste asegura hela sira.
“Sidadaun na’in hitu ne'ebé agora sei iha Jakarta embaixada Timor-Leste nian asegura nafatin hodi selu otel ba sira tanba governu mós sei hein hela resposta husi Ajensia,” informa Julião iha 20 Jullu liu ba.
Tuir informasaun ne’ebé Jornal INDEPENDENTE asesu, feto na’in 7 ne’e hala’o viajen husi Jakarta ba Kupang hafoin uza transporte liu husi rai-maran mai Timor-Leste.
Iha 27 Agostu, tuku 04.00 loraik, ekipa Polisia Servisu Investigasaun Kriminal (PSIK) simu iha area fronteira Mota-ain hodi akompaña mai to’o Dili.
Pesoal PSIK ne’ebé lakohi públika nia identidade informa, feto timor-oan na’in 7 ne’e to’o ona Dili no daudauk ne’e sei hela iha uma mahon hodi hein presta deklarasaun.
“Sira na’in 7 daudaun iha hela uma mahun, tanba sira vitima ba iha trafiku umanu husi ajensia FDCTL rekruta sira ho ilegal haruka sira ba servisu iha Abudabi, maibé atu klaru liu ne’e ita hein loron 31 Agostu vitima feto na’in sei mai presta deklarasaun,” dehan pesoal ne’e iha edifiu PSIK Kolmera.
Fonte ne’e dehan, besik fulan rua nia laran sidadaun na’in 7 hela iha Jakarta no Embaixada TL iha Indonezia mak asegura sira.
Entretantu, iha 22 Juñu liu ba, PSIK ezekuta orden husi Tribunal Distrital Dili kona-ba buska no detensaun ba autor na’in tolu husi FDCTL ne’ebé deskonfia komete kazu trafiku umanu ba Timor-oan feto na’in hitu (7).
Tuir informasaun, iha fulan Abril tinan ne’e, FDCTL haruka feto na’in hitu ba Abudabi, Emirados Árabes Unidos, ho ilegal.
Ho mandadu ne’e, PSIK konsege kaptura autor na’in tolu ho insial MV, HdS no JG iha fatin ne’ebé la hanesan.
PSIK kaptura MV iha area Benfica, Dili, tuku 12:33. HdS kaptura iha area Komoro iha tuku 15:02, no JG kaptura iha Faulara, Bebonuk.
Hafoin halo kapturasaun ba autór na’in tolu ne’e, ekipa PSIK halo kedas buska ba iha sira-nia servisu fatin iha area Kampung Baru hodi halo aprensaun ba material sira hanesan dokumentu sensitivu sira ne’ebe durante ne’e sira uza hodi halo servisu, inklui laptop ida ho printer ida.
Aleinde ne’e, PSIK mós prende autór na’in tolu ne’e ninia pasaporte hodi evita sira halai sai husi Timor-Leste.
Hafoin ezekuta mandadu husi tribunal, PSIK transporta autor na’in tolu ba edifisiu PSIK hodi detein iha sela durante oras 72 hafoin aprezenta ba iha tribunal hodi tuir interigatoriu dahuluk.
Koordenadór Investigasaun PSIK, Adino Nunes Cabral hatete, Timor-oan na’in tolu ho inisial MV, HdS no JG bosok feto na’in hitu (7) hodi lori sira ho illegal ba servisu iha Abudabi.
“Familia vitima sira mai hato’o keixa ba ami, hafoin ida ne’e ami rekoila informasaun, hato’o auto-notisia ba iha Ministeriu Publiku atu solisita mandadu ba iha tribunal atu halo detensaun ba suspeitu na’in tolu komete krime trafiku umanu,” dehan Adino ba jornalista sira iha edifisiu PSIK, Kaikoli, Dili (22/06).
Tuir informasaun ne’ebé PSIK rekoila, kazu ne’e iha ligasaun boot ho nasaun sira iha estranjeiru.
Nia esplika, ajensia balun iha Timor-Leste ne’ebé jere husi Timor-oan servisu hamutuk ho ajensia balun iha Indonezia ne’ebé halo komunikasaun ho ajensia sira iha Abudabi hodi haruka Timor-oan sira ba nasaun refere.
“Ajensia sira ne’e mak halo komunikasaun ba malu, fasilita no lori ita-nia Timor-oan feto hotu hamutuk na’in hitu ba servisu iha Abudabi, daudaun ne’e sira sai vitima hela iha ne’ebá,” dehan nia.
Ba vitima na’in 7 iha Abudai, nia hatete, daudauk ne’e PSIK halo ona komunikasaun liu husi NCBs Interpol Dili ho NCBs Interpol Abudabi atu tau-matan ba tivima sira.
“Iha indikasaun ba ajensia ne’ebé ita suspeita husi nasaun Indonezia envolve hotu iha krime trafiku umanu ida ne’e, ita liu husi intepol komunika ona ho NCBs iha Jakarta par sira bele halo atuasaun ruma ba autór sira iha Jakarta,” katak nia.
Nia dehan, ajensia balun fofoun oferese kursu lian ingles ba joven sira ho promesa atu bele ba servisu iha rai li’ur, ikus mai sira tama iha trafiku umanu.
Aleinde feto na’in hitu, nia dehan, tuir informasaun ne’ebé PSIK rekoila, iha mós Timor-oan mane na’in tolu ne’ebé sai vitima ba FDCTL.
“Kazu joven mane na’in tolu ne’e ita sei buka tuir, informasaun sei adisional hela, ita sei buka tuir atu hatene, maibé sira vitima hotu ba ajensia ida agora ita halo ona detensaun no buska ba iha sira-nia hela fatin,” nia dehan.
Kona-ba feto na’in hitu, nia informa, nia identifika hotu ona sira-nia paradeiru iha Abudabi no parte halo ona komunikasaun ho Interpol hodi bele tau-matan ba vitima sira iha ne’ebá.
“Ami-nia parte mak halo komunikasuan ho Interpol sira atu bele asegura sira, maibé kona-ba deporta fila sira mai ne’e estadu ho estadu mak bele rezolve,” dehan nia.
