Ministru Interior (MI) Francisco Guterres hatete, desizaun ba rekrutamentu ne’e aprova tiha ona iha Konsellu Ministru (KM) tanba ne’e atribui ona kompetensia ba nia atu halo prosesu rekrutamentu ba membru PNTL foun.
"Ami iha hela faze preparasaun par depois hasai diploma ministérial ida par atu komesa harii komisaun rekrutamentu i kria kriteria par aplika ba sira ne'ebé mak konkore, inklui abitasaun literaria, ninia fizika, ninia idade, altura, ne’e sira sei halo hotu kedas," informa Francisco iha programa meet the press ne’ebé realiza husi Sekretariu Estadu Komunikasaun Sosial, iha salaun PCM, Palasiu Governu, Sesta (21/03).
Bainhira diploma ministérial sai ona sei komesa avizu ba publiku no loke ba iha publiku atu bele kompete ka konkore.
"Mais mak ne’e, nia idade tenke limita, agora daudauk diskusaun la'o ne'e. Ha'u adianta lalais ba ita-boot sira katak, se nia atu konkore ba ajentes entaun husi 500 ne’e ita fahe ba rua, 400 ne'e ba iha ajentes ka ita bolu soldadu no 100 ne’e ba iha ofisiais akademia polisia."
Kona-bá limita idade, Ministru ne’e esplika, MI sei aplika kriteria limita idade ba joven sira ne'ebé konkore ba ajentes Membru Polisia foun ho idade hahu husi tinan 18 to'o de'it tinan 23.
"Ne'ebe bá sira ne'ebé ajentes ne’e ha'u bele adianta ba ita-boot sira ona katak, idade ne’e husi 18 to'o de'it iha 23 anos, liu ida ne’e deskulpa labele tama," nia informa.
Tuir nia, presiza de’it idade husi tinan 18 to'o tinan 23 tanba ligadu ho kestaun ba promosaun kareiras, tanba estatutu PNTL nian define loos ona promosaun kareira.
"Iha estatutu ne’e kompletu tiha ona. Ha’u fó ezemplu, ita bele uza ema ne’e to'o 25 anos, depois ita prepara nia par promosaun kareiras ne’e tinan hira nia sa'e, depois nia lori tinan hira atu ba to'o iha pozisaun ida ne'ebá."
"Purezemplu, ofisial ida ita rekruta ho idade 25 anos, nia tenke lori tinan tolu atu kompleta ninia kursu ne’e, entaun nia 28 anos tiha, depois nia tenke lori tinan ba diviza, ne'ebé ita sura hotu tiha ona, par nia molok to'o iha posizaun superior ne’e nia idade besik 50 anos, depois nia kuandu tama iha Koronel ne’e nia idade purvolta 53 anos, par nia ba iha Komandante Jeral nia kompleta tinan tolu, hotu, nia reforma ona," dehan Ministru.
Tanba ne’e, bainhira nia to'o iha posizaun Komandante Jeral, nia sai ema ida ne’ebé maduru ona no iha esperensia no vizaun boot atu dezenvolve polisia.
"Ita persiza ida ne'e. Tanba fofoun uluk ne’e Komandante Jeral fó de'it ba 20 anos nia sa'e ona, ida ne'e labele. Agora daudauk la'e, ita tenke prepara didi’ak, tanba sira atu sai Komandante munisípiu sira tenke liu husi prosesu naruk ida, par prepara didi’ak sira sai polisia profisional no maduru," katak nia.
Aleinde kriteria kona-ba idade, Ministru Francisco informa, iha rekrutramentu ne’e sei haree mós kona-ba veteranus nia oan.
"Kona-ba veteranus nia oan, ita sei diskute, iha ona hanoin no iha ona diskusaun la'o maka'as ona katak ita tenke fó mós oportunidade ba veteranus nia oan sira no sei define iha diploma ministérial né'e rasik," dehan nia.
Reforma ba membru PNTL
Ministériu Interior (MI) planu ona atu halo reforma ba membru Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) ne'ebé tama ona idade reforma.
"Ha'u hanoin kona-ba reforma ne’e klaru. Daudauk ne’e iha faze tolu mak ami sei halo hela. Agora daudauk ne’e ami ba iha promosaun ba membru sira, depois promosaun hotu halo rekrutamentu ba membru foun par prepara ba sira ne'ebé mak atu sai ne’e,” dehan Francisco.
Nia informa, membru PNTL ne’ebé tama iha idade reforma kuaze 300 resin.
"Agora mak ita la prepara uluk, mak membru polisia reforma sira ne'e sai dala ida, entaun polisia sorin tohik. Entaun ita tenke rekruta 500 pesoál ne'e par prepara troka fali sira hodi priense fali fatin ne'ebe mamuk ne'e, ida ne'e mak ita halo," dehan nia.
Se Governu deside halo reforma ba membru sira maibé la kria uluk kondisaun rekursu umanu, sei hamosu fali problema. Tan ne’e, tenke rekruta uluk foin bele reforma.
"Ita tenke prepara buat sira ne’e ho didi’ak par reforma ne’e sai mais iha tiha ona atu ba priense fila fali.”
Tuir planu, nia dehan, iha tinan 2026, sei hahú halo reforma ba membru PNTL Idade avansadu sira ho dignu, tanba se lae bainhira ba iha sosiedade bele hamosu problema tanba sira iha esperensia no abilidade.
“Haree husi nasaun Amerika no seluk tan kazu mosu, ema tiru mate ne’e mai husi polisia ne'ebé mak reformadu ne’e, la tau-matan ka so'e hela la haree. Sira mós iha kapasidade halo bomba, ita tenke kuidadu ida ne’e mós par sira ba reforma ho dignu, tenke tau-matan ba sira, par sira mantein ligasaun ho komunidade no kontribui ba pais nia pas. Ida ne'e mak ita tenke tau atensaun ba sira," dehan Francisco.