Iha Kuarta horsehik (05/08), ekipa FMTL hahú faze dahuluk buka justisa liu husi dere odamatan Provedoria Direitus Umanus no Justisa (PDHJ). Tuir planu, ohin, ekipa FMTL sei hasoru deputadu sira iha Parlamentu Nasionál (PN).
Iha Tersa (04/08), reprezentante manifestante na’in tolu ne’ebé ba hasoru-malu ho ekipa husi MJ hodi fullow up akta ne’ebé manifestante sira haruka ba Ministru Justisa Manuel Carceres, hetan ameasa no trata husi pesoal PSIK.
La simu ho asaun ekipa MJ ne’e, ekipa FMTL hato’o keixa ba instituisaun kompetente sira, hahú husi PDHJ, no sei hato’o mós keixa ba Komisaun B Parlamentu Nasionál trata asuntu defeza no seguransa, Komando Jeral PNTL, no Ministériu Públiku.
“Ohin ami mai hato’o keixa relasiona ho asaun ne’ebé horseik (Tersa) akontese iha Ministériu Justisa ne’ebé ekipa husi MJ halo ba ami, ida ne’e xoke tebes no fo presaun boot ba iha ami-nia psikolojia hodi halo ami sente la konfortavel to’o momentu ida ohin loron, tanba ne’e mak ami halo keixa atu bele loke investigasaun,” dehan Portavos FMTL Novelino dos Santos ba jornalista sira iha edifisiu PDHJ, Kaikoli.
Iha fatin hanesan, Koordenadór Kampu FMTL Gerson Ribeiro konta kona-ba asaun ne’ebé ekipa MJ halo ba sira na’in tolu.
Nia dehan, iha momentu ne’ebá, sira hakarak ba hasoru Ministru Carceres ho objetivu atu fullow up akta ne’ebé sira entrega ona, maibé laiha rezultadu tanba sira hetan presaun no ameasa husi ekipa MJ.
“Ami sente trauma liu ne’e tanba sira baku meza maka’as hodi hatudu sira-nia espertu, hatudu sira-nia kruelidade, hatudu sira-nia an hanesan ema ne’ebe laiha moral. Ami sente ida ne’e la di’ak ne’e mak ami mai hato’o keixa. Ami-nia kolega Noe mos sente trauma, tanis, to’o dezmaia. Sira mós kaer kolega Novelino nia kakorok husi kotuk hodi dudu maka’as atu monu de’it,” dehan Gerson.
Gerson lamenta tebes ho hahalok husi ekipa MJ nian, tanba loloos ema husi ministériu ne’ebé tau-matan ba asuntu justisa tenke garante katak justisa ne’e la’o duni ho di’ak.
“Ami presiza justisa la’os mai hatudu fali karate brutalizmu ba ami. Ita laos moris iha tenpu Salazar (Prezidente Portugal) no tempu Soeharto (Prezidente Indonezia) nian par mai hatudu fali ita-nia karater asu-fuik, karater kruelidade, karakter brutalismu, ne’e la loos. Ami mai iha justisa ne’e tenke trata ami hanesan sidadaun no hanesan povu ba rai ida ne’e nian.”
Gerson hatutan, asaun ne’ebé sira halo la’os ho intensaun at hodi estraga nasaun, maibé atu hatutan de’it aspirasaun husi povu ne’ebé la konkorda kriminaliza difamasaun.
Entretantu, hatan kona-ba asaun pasifiku ne’e sei kontinua ka lae, Koordenadór Kampu ne’e dehan, ekipa FMTL deside hodi pauza manifestasaun atu evita infiltrasaun husi grupu seluk ne’ebé iha intensaun atu destroy planu no estratejia ne’ebé FMTL iha.
“Ami pauza (manifestasaun) par bele haree fali estratejia no taktika … tanba ami mós lakohi atu dignidade hanesan universitariu, AJTL no sosiadade sivil monu,” dehan Gerson.
Kona-ba kazu ameasa no trata ekipa FMTL, antes ne’e, Jornal emprime ho online INDEPENDENTE tenta halo konfirmasaun ba Adjuntu Diretór PSIK, maibé nia lakohi fó komentariu no nia eskoltu mós duni jornalista ne’ebé koko nafatin halo intrevista.
Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PSIK), harii iha tinan 2014, kompostu husi investigadór 47 no peritu forense nian hamutuk 31, sira hotu formadu iha ámbitu programa ida ne’e nian, iha estratéjia ida ne’ebé hala’o liuhusi formasaun iha Timor-Leste no iha Eskola Polísia Judisiária nian, iha Portugal.
Estadu no Governu harii ho nia objetivu atu haree liu ba krime ne’ebé organizadu, modernizadu, no kompleksu liu. PSIK hanesan Instituisaun Superior ba Investigasaun Kriminal, ne’ebe ho nia misaun mak atu apoiu administrasaun justisa, orgaun justisa, hodi bele haree ba dezafiu sosio- ekonomiku ne’ebé Nasaun hasoru, maibé krime simples sira seluk hanesan violensia domestika, asaltu integridade fijika simples, ne’e PNTL mak sei halo investigasaun.
