Familia Nikolau Lobato ida, Constantino Lobato deklara kestaun ne’e bainhira partisipa iha konsolidasaun partidu CNRT iha Fatubessi, Postu Administrativu Hatulia B, Munisipiu Ermera.
“Familia Lobato ha’u hatene katak iha era ikus ne’e la folin ona iha partidu Fretilin nia laran, mais keta hanoin katak ami hotu ona, ne’e laiha. Tanba ami jerasaun sei iha par atu hatutan,” dehan Constantino, Sabadu (18/03).
Costantino hatutan, ohin loron familia Nicolau Lobato la folin iha partidu Fretilin nia matan, tanba nia rasik nu’udar jerasaun Lobato ne’ebé envolve aan iha estrutura Fretilin ema konsidera fali nu’udar traidor.
Traidór ne’ebé ema bolu ba nia, Constantino fó razaun, tanba nia lori militante Fretilin 200 resin hodi hili José Ramos Horta sai Prezidente Repúblika.
“Ha’u hetan akuzasaun husi eleisaun Prezidensia Repúblika tanba lori familia lubuk ida husi familia Lobato deklara apoia maun boot José Ramos Horta ba kandidatura Prezidente Repúblika, ha’u hetan ezonerasaun husi ha’u-nia kargu politika, Koordenador Komisaun Politika Postu Administrativu Bazartete. Segundu ha’u hetan ezonerasaun hanesan Membru Komisaun Politika Fretilin Munisipiu Likisa. Terseiru ha’u hetan ezonerasaun nu’udar Prezidente Jurisdisaun Juventude Partidu Fretilin Nivel Komite Sentral Fretilin ne’ebé hili husi konferensia,” nia hatete.
Aleinde ezonerasaun, nia dehan, nia mós hetan torturasaun husi pesoal balun iha partidu Fretilin.
Costantino ne’ebé durante tinan 15 dedika an ba partidu Fretilin sente laran moras ho lia-fuan traidór ne’ebé fó ba nia.
“Ha’u la simu dehan ha’u traidor, tanba uluk ha’u servisu maka’as tulun de’it Fretilin no leal ba Fretilin, la leal ba ema ida. Hanesan familia Lobato iha Leorema, suku ida ne’ebé rawan tebtebes, nakonu ho Fretilin, maibé tanba de’it ha’u lori partidu CNRT ba iha suku ne’ebá, ha’u tenke simu pankada,” dehan nia.
Maske deklarasa sai ona husi partidu Fretilin, maibé nia hamutuk ho familia respeita nafatin bandeira Fretilin.
“Ha’u lakohi ko’alia bongkar, se ha’u ko’alia bongkar agora aat tiha kedas, maibé ha’u lakohi, tanba ha’u-nia idade sei nurak. Fretilin ida ne’eba ha’u respeita tebtebes, tanba Maun Boot Nicolau Lobato nu’udar mós aman, maun-alin ida husi ha’u-nia familia, mak harii, tanba ne’e ha’u respeita tebtebes. Mais iha era libertasaun da patria, labele atribui traidor ba ema, tanba 20% ne’ebé lakohi ukun aan ba tiha ona Indonezia, agora traidor ne’e laiha, tanba ne’e lider Fretilin halo diskursu públiku tenke kuidadu,” nia husu.
Constantino hatutan, nia respeita nafatin Fretilin no nunka hanoin atu sobu, tanba Fretilin identiku ho istoria rezistensia, maibé ba lider individuál ne’ebé kaer ukun iha Fretilin, bainhira hasoru bebeik derota iha eleisaun di’ak liu husik jerasaun foun kaer hikas.
“Ha’u laiha kbiit atu sobu partidu Fretilin, Fretilin ne’e see de’it la sobu ida mais lideransa, povu kuandu povu dez-akreditadu, di’ak liu, pasensia, hela iha kotuk,” nia hatete.
Xanana: Nicolau Lobato La Simu Fretilin sai Komunista
Entretantu, iha fatin hanesan Lider Istóriku, Kay Rala Xanana Gusmão konta, iha tinan 1977 bainhira hala’o enkontru iha Laline, Nicolau Lobato moris terus tebes tanba la simu realidade moruk ida bainhira povu no lider politiku sira iha era-1975 konsidera Fretilin nu’udar partidu komunista.
“Iha 1977, reniaun iha Laline ne’eba, Nicolau Lobato terus tebtebes. Terus tanba la simu Fretilin sai partidu komunista, sira hamoe tiha nia (Nicolau), sulan nia iha nia kuartu, ami labele ba hasoru nia. Pesoalmente mai besik malu ho nia (Nicolau) tanba ami rua kolega iha semináriu, klase ida de’it, tanba ne’e mak ami koñese malu. Ikus ona tama ba reniaun, nia hateke ba, hateke mai ha’u, hanesan nia matan ko’alia nune’e ‘o mak kompriende de’it banba sa’. Hotu tiha reniaun atu ba departamentu forsa nian, nia bolu ha’u ‘mai lai. O mai la’o hamutuk ba’. Nia (Nicolau) terus semana rua mesmesak sulan tiha nia, nia relijiozu tebtebes, atu haan mós nia sempre reza,” Xanana konta.
Tuir Xanana, deklarasaun husi Costantino nu’udar espresaun emosional kona-ba istoria moruk Fretilin ne’ebé la hanesan uluk.
“Ha’u-nia alin mai ko’alia kona-ba Fretilin ne’e emosi uitoan, mais ne’e loos, tanba atu koñese loloos buat sira ne’ebé akontese iha ailaran, ba Fretilin rasik, ita hotu aprende ho saida mak ita halo sala ne’e,” nia hatete.
Tuir Xanana, sasin seluk, Abel Ximenes, bele ko’alia sai ba povu kona-ba saida mak Nicolau Lobato sente bainhira ema dehan Fretilin komunista.
“Agora ami ida ka rua bele konta, Abel Ximenes sei moris, restu mate hotu ona, imi la fiar karik katak sira sulan Nicolau Lobato bele ba husu iha Abel Ximenes, tanba nia mós iha Laline,” Xanana hatete.
