Selesaun ida ne’e reflete Estadus Unidus nia rekoñesimentu ba Timor-Leste nia progresu demokrátiku ne’ebé sustentavel no kompromosiu ba valór demokrátiku sira.

“Ha’u haksolok tebes hodi anúnsia nasaun sia dahuluk hirak ne’e, Malawi, Zámbia, Nepál, Timor-Leste, Arménia, Masedonia Norte, Ekuadór, Paraguai, no Repúblika Domínika,” dehan USAID nia Administradór Samantha Power, iha komunikadu ne’ebé Online INDEPENDENTE sita.

“Nasaun hirak ne’e iha poténsia boot hodi haforsa sira nia demokrasia no USAID kompromete ona atu hala’o parseria ho sira hodi realiza vizaun ne’e”, dehan nia.  

Nia hatutan, liu husi Parseria ba Dezenvolvimentu Demokrátiku (PDD), USAID buka atu amplifika ho haforsa progresu hirak ne’ebé Timor-Leste halo ona liu husi hakle’an apoia ba dezenvolvimentu demokrátiku.

Parseria Dezenvolvimentu Demokratiku sei utiliza prosesu demokrátiku inkluzivu ne’ebé lidera lokalmente hodi identifika no responde ba dezafiu dezenvolvimentu prinsipál sira ne’ebé, bainhira la hetan responde ba ida ne’e, bele hatuun sira nia dezenvolvimentu demokrátiku.

Atu halo ida ne’e, PDD ne’e sei tau hamutuk parte interesada oioin hamutuk iha governu, sosiedade sivíl, no setór privadu.

Liu husi aprosimasaun ida ne’e, PDD sei fó lian ba autór lubun boot ida ne’ebé barak liu no tulun hodi asegura katak demokrasia la’o iha rai refere nia laran. 

Entretantu, Prezidente Repúblika José Ramos-Horta virtualmente hamutuk ho líder mundiál sira seluk iha Simeira ba Demokrasia ida ne’e nu’udar oradór konvidadu ida hodi ko’alia ba sesaun plenária ne’ebé transmite direta.

Estadus Unidus lansa Simeira ba Demokrasia dahuluk iha inísiu tinan 2021 hodi tau fokus foun no iha nivel aas ba nesesidade haforsa instituisaun demokrátiku sira, proteje direitus umanus, no aselera luta kontra korrupsaun, tantu iha rai-laran no mós rai liur.

Prezidente Ramos-Horta nia vídiu mensajen nasionál mós loke no hatudu ona ba iha sesaun tolu ne’ebé diferente iha Siméira hodi hatan ba Reforma Demokrátiku, Kresimentu Ekonomia, no Prosperiedade Komún.

“Ami hetan ona pedidu atu demonstra ka hatudu ba ami nia povu katak bele distribui ka fó demokrasia ba sira nia nesesidade, proteje sira ho seguru no fó dalan ba sira hodi atinje ba sira nia aspirasaun. Ha’u orgullu tebes mai iha ne’e ohin hodi fahe informasaun balu kona-ba Timor-Leste, nu’udar nasaun foin-sa’e ida entre sira seluk maibé orgullu tebes ho nia demokrasia, konsege atinje ona,” dehan Prezidente José Ramos-Horta.

Governu Estadus Unidus nu’udar Timor-Leste nia parseiru ba tempu naruk, fó apoia ne’ebé signifikante ba nasaun ne’e nia esforsu ba dezenvolvimentu, liuliu iha área saúde, edukasaun, no kresimentu ekonomia.

Governu EUA nia selesaun ba Timor-Leste nu’udar nasaun PDD ida sai hanesan testemuna ba valór demokrátiku ne’ebé fahe hamutuk ba-malu ne’ebé hametin liután parseria entre EUA ho Timor-Leste.