Bankada ne’ebé iha kadeira boot liu entre bankada AMP sira, CNRT, seidauk fó garantia atu vota a favor ba proposta OJE 2020 ne’ebé governu AMP lidera husi Primeiru Ministru Taur Matan Ruak hadia ona no aprezenta hikas ba PN.

Hanesan públiku hatene, iha aprezentasaun dahuluk proposta OJE 2020 iha fulan Dezembru 2019, mosu kritika barak husi Bankada AMP ba governu no ikus mai PM Taur deside hodi retira no iha inisiu fulan Janeiru 2020 entrega hikas ba PN hodi hahú debate.

Ba pozisaun CNRT, Prezidente Bankada CNRT Duarte Nunes husu ba públiku atu akompaña de’it diskusaun iha plenaria.

“Ita akompaña debate depois mak haree buat hotu-hotu lao tuir, di’ak, agora ne’e laos ha’u mak foti desizaun, maibé deputadu idaidak hola desizaun, laos ha’u, diskuti  tuir regras ne’ebé mak iha, see buat hotu di’ak, lao ba oin,” dehan Duarte iha PN, Tersa (14/01).

Duarte hatutan, deputadu hotu-hotu iha PN iha direitu atu foti desizaun tan ne’e diskusaun durante plenaria mak sei determina proposta OJE 2020 ne’e pasa ka la pasa.

Maibé, deputadu ne’e dehan, klaru katak CNRT mantein ninia pozisaun hodi la hasa’e montante OJE 2020.

“Konsistente ami nian haruka hatuun, ami sei la hasa’e, ami haruka hatuun, ami sei haree hatuun, hatuun no  muda fatin tau fali iha ne’ebá tuir deputadu idaidak no kada komisaun nian.”

Hatan kona-ba oinsa partidu sira iha AMP atu garante governu AMP bele dura to’o tinan lima, Duarte hatan, depende ba intendimentu entre partidu hirak ne’e.

“Garante ne’e depende, se agora ezijensia barbarak, iha ezijensia relevansia halo tuir, buat hotu lao di’ak. Importante koalia ba intende malu, ita halo grupu hanesan feen ho laen, la intende malu, fahe malu to, maibé kolia intende malu hanoin buat hotu sei lao di’ak,” nia dehan.

Ezijensia ba Remodelasaun

Bankada CNRT fó hanoin hikas kona-ba ezijensia Kongresu daruak AMP iha Tibar atu halo remodelasaun ba governu AMP.

Prezidente Bankada CNRT Duarte Nunes hatete, remodelasaun sei prevalese tanba ida ne’e nu’udar ezijensia AMP nian no deside husi partidu tolu.

“Iha ami-nia deklarasaun katak ami haree iha nesesidade, ezije enkontru iha Tibar atu halo remodelasaun, tan ne’e presiza duni halo remodelasaun,” dehan Duarte.

Agora, nia hatutan, depende ba partidu tolu atu avalia idaidak nia membru governu hafoin hato’o sira-nia proposta ba PM no PM tenke halo tuir.

“Agora idaidak halo nia lista no idaidak sei halo avaliasaun, iha hanoin ruma Primeiru Ministru mak sei deside data, ne’e apropriadu atu halo remodelasaun.”

Ba CNRT, nia dehan, remodelasaun ne’e mós tenke haree ba lista membru governu pendente.

“Konserteza tenke haree na’in sia seidauk tama, oinsa mak hatama sira ne’e depois mak Primeiru Ministru haree,” nia hatete.

Tanba, tuir nia, lista pendente ne’e la’os ema nia sala maibé problema iha aplikasaun sistema ne’ebé Timor Leste opta.

“Ita iha sistema semi prezidensial katak Primeiru Ministru mak propoin naran ba Prezidente Repúblika hetan aprovasaun,” dehan nia.

Maibé, nia hatete, sistema semi prezidensial ne’e signifika mós katak idaidak halo tuir nia knar, la’os ema ida mak manda fali.

“Se Prezidente (Repúblika) mak hakarak manda hotu signifika katak tendensia inpoin ba sistema prezidensial. Se ida mak akontese signifika iha hanoin, iha tendensia atu muda Konstiuisaun tau sistema foun, tanba problema laos ema, ema ita troka, troka ona,” deklara Duarte.