Demokrásia Labele Diskrimina Relijiaun no Etnia Featured

By Cristina Ximenes Maiu 22, 2023 784
Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto:Media PR. Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto:Media PR.

DILI: Prezidente Repúblika, José Ramos Horta hateten, demokrásia labele diskrimina parte relijiaun no etnia, maibé tenke haree rezolve povu nia moris.

Nia informa, semináriu ne'e atu halo apresiasaun ba demokrásia, no konstrusaun estadu demokrátiku, nia fahe ba partisipante sira Timor Leste hanesan ezemplu ida kona-ba saida mak konstrusaun demokrátiku, konstrusaun estadu.

Tanba Timor-Leste hahú iha 2001 ho eleisaun assembleia konstituante, depois liu ba eleisaun prezidensiál iha 2002, tinan 20 ne'e halo ona eleisaun dala lima dala ruma haree di'ak liutan.

Nia hatete, uluk TL hetan apoiu maka'as husi sistema Nasaun Unidas atu realizasaun eleisaun, inkluidu Polísia ONU nian. Momentu ne'eba  pessolamente mós tauk, bainhira ONU ba tiha ona, atu halo eleisaun oinsá, ba foho no, hakur mota sira ne'e oinsá, uluk ne'e ho aviaun elikopter, maibé afinál hahú kedas 2007 halo eleisaun kuaze mesak la iha apoiu tan husi Nasaun Unidas nian.

Alende mós hatete ba partisipante sira Timor Leste manán esperénsia barak, tanba mós iha osan uitoan ajuda mós rai sira seluk hanesan Giné-Bisau, repúblika afrikanu no halo mós ajuda sira halo eleisaun iha ne'eba.

Maibé demokrásia la'ós de'it eleisaun, demokrásia justisa, justisa ne'e tenke loos, no independente, demokrásia mós labele husik ema ruma ba kotuk, inklui ema sira ho difisiensia labele husik sira ba kotuk ka komunidade LGBT.

"Demokrásia labele diskrimina parte relijiaun, no etnia, demokrásia tenke haree resolve povu nia moris, povu haree nia moris la muda governu foun mai sira terus nafatin no kiak nafatin demokrásia bele monu no ema la fiar tan ona sei la partisipa ne'e esperénsia rai barak," dehan PR Horta, iha Novo Turismo, Sesta (19/5).

Nune'e, ikus ne'e remata ho mensajen ho Myamar, espera katak ho ASEAN nia mediasaun, no matenek tempu ruma iha oin bele iha eleisaun Myamar ne'ebé militár sira simu rezultadu. Tanba Myamar sira halo eleisaun dala hira tiha ona, rezultadu mai militár sira la simu.

Maibé Xefe Estadu espera katak eleisaun foun mai ne'e livre, demokrátiku no militár sira simu.

Iha fatin hanesan Prezidente CNE José Agostinho Belo hatete, ohin konferênsia internasionál ida, tanba kolega sira husi parte CPLP, liu-liu orgaun eleitorá ne'ebé asosiasaun ne'e hamutuk ho CNE Timor Leste fahe esperénsia entre sira nian, ho hamutuk ho ASEAN.

Tanba, geografikamente Timor nia pozisaun estratéjiku besik liu Indonézia, Austrália maibé tama iha ASEAN, tanba ne'e mak CNE Timor Leste hakarak fahe mós hanoin tuir prespetiva Timor nian oinsá diálogu intensivu ne'ebé iha kona-ba demokrásia ho eleisaun ne'ebé la'o.

"Ha'u hanoin ohin Xefe Estadu dehan iha ita nia pozisaun iha mundu ne'e  ita hetan númeru ida di'ak, la'ós de'it ita rona sira, maibé ita mós bele hato'o buat ruma ne'ebé sira tenke haree. Mezmu Timor kiik oan foin mak indepedénsia la signifika ita nia kapasidade liu-liu kona-ba demokrásia eleitorál ne'e lakon ho nasaun sira seluk," haktuir nia.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV