Sentru Integradu Jestaun Krize fó sai konseitu ida kona-ba kontaktu ligadu ho COVID-19.

Konseitu ne’e hodi ajuda abitante sira atu hatene lalaok transmisaun coronavirus (COVID-19 husi ida ba ema seluk, hodi redus paniku hasoru ameasa ne’e.

Portavoz Sentru Integradu Jestaun Krize dr. Rui Maria de Araújo halo klarifikasaun konseitu ne’e bainhira ema ida konfirmadu positivu, se deit maka konsidera hanesan kontaktu, presiza monitoriza ho atensaun.

KONFIRMADU:

Iha loron maluk hatudu sintomas too loron 14 hafoin hatudu sitomas, ne’e katak ema hotu ne’ebé konfirmadu tenki buka tuir kontaktu.

Tuir instrusaun Organizasaun Mundiál Saúde (OMS), tenki buka tuir nia kontaktu proxima ka besik ho ema ne’ebé konfirmadu

FRENTE A FRENTE (menus husi metru ida, durante minutu 15)

Ne’e katak bainhira ema ne’ebé konfirmadu hasoru malu ho menus husi metru ida no liu husi 15 minutus ne’e tama iha kategoria kontaktu, signifika ita presiza tau atensaun makaas.

KONTAKTU FIZIKU DIRETU:

Ne’e katak ema ne’ebé iha viazen hanesan ho transporte ida hanesan ho ema ida ne’ebé konfirmadu, sira ne’ebé hetan positivu ne’e uza transporte hanesan maka hamutuk 18 ne’ebé tama husi fronteira, mai ho nia motorista ida ho ajudante na’in rua, total hamutuk ema na’in 21, signifika sira ne’e tama iha kategoria kontaktu, tanba ida ne’e Ministériu Saúde halo akompañamentu detalladu depois hahú ona ezame lubuk ida no hahú hatudu rejultadu balun ona.

PRESTASAUN KUIDADU SAÚDE:

Ne’e katak ema ne’ebé halo prestasaun kuidadu saúde ba ema ne’ebé konfirmadu, maib’e bainhira nia halo prestasaun ho konsulta ka atendimentu, nia la uza ekipamentu do protesaun individuál, ne’e tama iha kontaktu.

KOABITASAUN:

Ne’e kritériu seluk katak ema ida halo kontaktu ho ema ne’ebé konfirmadu mak bolu abitasaun ka hela hamutuk iha uma ida.

FIZIKU DIRETU:

Ne’e katak ema ne’ebé kontaktu fiziku signifika kaer liman rei malu malu ka hakuak malu ho ema ida ne’ebé konfirmadu. Mesmu iha konfirmadu ida ita ita nia leet, ita atu hetan kontazen ida ne’e kiik.