Asosiasaun Santalum-SEF Kuda Ai-oan Ektare 400 iha JP Featured

By Rufino Bareto Dezembru 18, 2023 1343
Asosiasaun Santalum hamutuk Sekretariu Estadu no Floresta ho empreza Santos halo lansamentu kuda ai-oan ekare 400, iha João Paulo II, Tasi-tolu, aldeia 12 de Outobru, Suku Komoro, Postu Adminitrativu Dom Aleixo, munisípiu Dili. Foto:INDEPENDENTE/Rufino. Asosiasaun Santalum hamutuk Sekretariu Estadu no Floresta ho empreza Santos halo lansamentu kuda ai-oan ekare 400, iha João Paulo II, Tasi-tolu, aldeia 12 de Outobru, Suku Komoro, Postu Adminitrativu Dom Aleixo, munisípiu Dili. Foto:INDEPENDENTE/Rufino.

DILI: Asosiasaun Santalum hamutuk Sekretariu Estadu no Floresta ho empreza Santos halo lansamentu kuda ai-oan ekare 400, iha João Paulo II, Tasi-tolu, aldeia 12 de Outobru, Suku Komoro, Postu Adminitrativu Dom Aleixo, munisípiu Dili.

Diretór Asosiasaun Santalum, Adolberto Araujo hateten, Asosiasaun Santalum tama ona tinan 16 servisu hamutuk ho projeitu Bayu-Udang hodi aktividade reflorestasaun hodi kuda ai-oan iha área protejida sira.

Nia Dehan, tinan 2023 empreza Santos apoiu orsamentu ho montante rihun $50 ba Asosiasaun Santalum hodi aloka ba salariu, bens no servisu no kompra ba projeitu ni’an, nune’e mos governu liu husi Sekretariu Estadu Meiu Ambiente apoiu osan rihun $4 mill ho SASCAS montante rihun $15.

Tanba ne’e Asosiasaun Santalum hala'o aktividade reflorestasaun hetan suporta husi Bayu-Udang ho nia parseriu sira hotu, klaru katak aktividade refere hala'o ne'e finanansia husi osan mina Timor ni’an.

Nia haktuir, tama ba tinan 16 hala'o reflorestasaun no servisu seirus tebes, tanbá osan povu nia tenke respeitu ba buat sira-ne'e hotu, ne'ebé asosiasaun Santalum hala'o servisu ho di’ak.

“Ita kuda ai-oan iha área protejida, maibé hetan obstakulu bo'ot kona-ba komunidade sira husi sira animál hanesan bibi ho karau, no komunidade sira seidauk hanoin di’ak oinsá atu proteje natureza,”  Dehan Diretór Asosiasaun Santalum, Adolberto ba Jornalista sira, iha João Paolo II, Tasi-tolu, Sexta (15/12).

Nia afirma, Asosiasaun Santalum ho komunidade, akademista no ema matenek na'in sira dehan katak agora tama prosesu mudansa klimatika mai husi ema nia atitude rasik, tanbá ne'e husi Bayu-Udang liu husi Empreza Santos hakarak interese boot ba dezenvolvimentu reflorestasaun iha Timor-Leste.

Tanbá ne'e, Empreza Santos fo fiar mai Asosiasaun Santalum oinsá atu bele hatutan projeitu ne'e iha Timor, husi tinan 16 ne'e Asosiasaun Santalum konsege kuda ona ai-oan hamutuk 23.3 ektares husi tinan 2017 to'o 2022 no atinji ona 6 mill.

Nia subliña, tina-tinan Asosiasaun Santalum sempre halo monotirizasaun ba ai sira ne'ebe mate atinji 15% husi ai-oan sira, klaru katak ai-oan ne'ebé kuda iha tinan 2022 hamutuk 300 mill.

Maibé ai-oan ne'ebé kuda hanesan konservasaun ho reabilitasaun kuda ai-oan hanesan ai-kakeu oan parte foho  no ai-kakeu oan parte tasi hodi fó protesaun ba reflorestasaun no ai-namtoro ho ai-oan niban ho ai-oan sira konserva be'e no rai.

Iha fatin hanesan, Sekretáriu Estadu no Floresta, Fernandino Vieira da Costa, apresia ba Asosiasaun Santalum ne'ebé servisu hamutuk ho empreza Santos husi Bayu-Udang ho parseriu sira seluk halo aktividade reflorestasaun kuda ai-oan  iha areadores Tasi-tolu.

“Programa ida ne'ebe di’ak tebes ho espera katak servisu ida-ne'e sei kontinua nafatin hala'o hamutuk governu, tanba responsabilidade atu halo rai sidade Dili sai matak liu,” Nia informa.

Nia dehan, la'ós responsabilidade ba governu de’it, maibé responsabilidade ba entidade hotu ho ONG, parseriu dezenvolvementu sira servisu iha Timor-Leste atu bele salva rai sai nakfila ba matak.

“Atividade ida-ne'e sai hanesan importante tebes no ita espera katak ai-oan ne'ebé ohin kuda nia bele moris, atu nune'e bele minimiza rai kritika sira-ne'ebé iha areadores Tasi-tolu no fatin sira seluk tán,” Nia informa.

Nia reforsa, kada tinan kuda ai-oan dala-ruma  hetan ameasa husi animál hanesan bibi ho karau, nune'e ai-oan sira ladun moris di’ak, entaun husu nafatin ba komunidade sira labele husik animal arbiru hodi estraga ai-horis ne'ebé kuda ona.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Segunda, 18 Dezembru 2023 17:28

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« October 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31