Hanesan públiku hatene, familia balun harii uma ultrapasa husi bareira tahan bee ne’ebé iha, bele dehan mós harii ona uma iha mota-laran. Nune’e bainhira intensidade udan maka’as no bee-sa’e fó risku boot ba sira. Aleinde bee-sa’e, risku seluk bee sobu neneik rai husi okos no halo rai-monu.
Kazu balun akontese iha mota Komoro ne’ebé komunidade sira kuaze uma-kain 100 resin harii uma liu ona bareira, no foin lalais ne’e, iha uma rua mak naksobu ona.
“Iha lei hakerek maibé seidauk hatene detalu artigu maibé hatete ema ne’ebé hela besik tasi tenke do’ok metru 50, no sira ne’ebé hela besik mota tenke do’ok husi mentru 25. maibé komunidade nafatin hela besik to’o (ultrapasa) dainajen ne’eb’e tahan mota. Automatikamente (uma) tenke sobu,” deklara Sekretariu Estadu Protesaun Sivil Alexandrine dos Santos iha salaun MSSI, Sesta (15/03).
Ho situasaun ne’e, nia dehan, nia parte bolu atensaun ba familia ne’ebé hela besik mota-ninin no ultrapasa ona bareira iha mota Komoro atu hasees husi fatin refere tanba risku no lei rasik bandu.
Bainhira lakohi sees an no hetan dezastre, nia dehan, governu sei la fó apoiu.
“Se sira lakohi muda sira hetan nafatin dezastre governu sei la apoiu, tan fatin ne’e risku tebes ba sira,” deklara nia.
Entretantu, ba vitima ne’ebé hetan dezastre, SE Alexandrine informa, uma-kain hitu mak afetadu no hetan ona apoiu umanitaria. Uma-kain hitu ne’e mós governu haruka atu sai husi fatin ne’ebé sira hela ba.
Molok ne’e, Primeiru Ministru Taur Matan Ruak deklara sei la responsabiliza ba komunidade sira ne’ebé hela iha mota-ibun ne’ebé hetan dezastre.
PM Taur hato’o kestaun ne’e relasiona ho komunidade nia uma balun iha area mota-ibun Komoro ne’ebé monu no balun ameasadu atu monu.
“Sira hotu ne’ebé irresponsabilidade, inglijensia sira nian mak hetan konsekuensia, naturalmente estadu la responsabliza ida ne’e, na’in rasik mak responsabliza,” deklara PM Taur ba jornalista sira hafoin hasoru-malu ho Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lu Olo iha palasiu prezidensial, Bairru-pite, Kinta (14/03).
Tuir PM Taur, governu estuda seriamente ba kazu hirak ne’e hodi haree, rekonsidera pozisaun governu nian no sirkunstansia neglijensia katak estadu iha obrigasaun atu selu konsekuensia ne’ebé komunidade kria rasik ba an ka obrigasaun ne’e fila fali ba komunidade rasik.
“….katak konsekuensia sira nian rasik, barak la tau atensaun ba sira nia an rasik mak sira hetan dezastre ne’e,” deklara nia.
Maske nune’e, nia dehan, governu mós preokupa ba kondisaun ne’ebé komuniade sira enfrenta nune’e iha tempu oin-mai governu sei haree politika oinsa atu bele solusiona problema hirak ne’e.
