UNFPA: Kada Tinan Inan Isin-Rua Barak Nia Vida Risku Featured

By Aquino Gomes Jullu 27, 2023 1025
Reprezentante UNFPA, Pressia Arifin Cabo. Foto:Media PN. Reprezentante UNFPA, Pressia Arifin Cabo. Foto:Media PN.

DILI: Organizasaun United Nations Fund for Population Activities  (UNFPA) ho Prezidente Parlamentu Nasionál (PN), Maria Fernanda Lay, deskute problema urjente liga ba saúde inan isin rua  ne’ebé kada tinan sira nia vida sempre iha risku nia laran.

Reprezentante UNFPA, Pressia Arifin Cabo hatete, objetivu halo enkontru ho Prezidente Parlamentu, Fernanda Lay, atu diskute problema urjente iha rai-laran kona-ba saúde inan ho oan sira.

“Saúde inan importante tebes ba Timor-Leste, razaun primeiru mak kada tinan iha Timor, iha inan rihun 40 mak isin rua no husi inan isin rua rihun 40 ne’e iha inan rihun 6 mak enfrenta risku bele mate, tanba komplikasaun oioin bele mosu, bainhira sira isin rua ka tur ahi,” dehan nia, iha Parlamentu Nasionál, horisehik.

Pressia dehan, agora estatístiku mós hatudu iha Timor, inan isin rua 57% deit mak ba tuur ahi iha fasilidade saúde sira, ida ne’e pior liu tanba 43%, ne’ebé tuur ahi iha uma laiha atendimentu ne’ebé diak.

 “Agora tanbasá? Sira la ba partu iha fasilidade saúde sira, iha razaun oioin mas razaun barak ne’ebé ita haree ida tanba laiha servisu ne’ebé kualidade iha fasilidade saúde sira, entaun presiza pesoál sira-ne’ebé treinadu, kapasidade di'ak ekipamentu no medikamentu, ne’ebé bele disponivel iha fasilidade sira hotu asegura inan-isin rua sira partu ho seguru,” nia afirma.

Nia haktuir, aleinde inan sira enfrenta problema, preokupa mós ba bebe sira ne’ebé mate iha númeru bo’ot husi bebe ne’ebé mate iha inan nia kabun laran, liu-liu sira ne’ebé mate maseradu katak, mate iha kabun laran isin dodok tiha mak inan sira hahoris sai mai.

“ida-ne’e problema boot ida tan, ne’ebé ita enfrenta. Ohin hau dehan katak, iha barreira lubun ida halo inan sira la mai tur ahi iha fasilidade saúde, aliende husi kualidade servisu ladun diak sira mós enfrenta barreira sosiál no kultural, ne’ebé halo sira la mai iha fasilidade. Agora ami-nia objetivu ida mai hasoru Prezidente Parlamentu ne’e hakarak husu nia apoiu atu mobiliza orsamentu boot liu husi

Governu hodi investe iha saúde maternu hodi hadi’a kualidade servisu ba inan sira tur ahi, liu-liu sira ne’ebé tur ahi ho komplikasaun liu husi estabelesimentu, Sentru Kuidadu Emerjensia Obstretriku no Neonatal,” nia informa.

Nia sublina, UNFPA estabelese ona Sentru kuidadu emerjensia Obstretriku no Neonatal hamutuk haat iha Timor iha Munisipiu Likisa, Manufahi, Vikeke no Atauro no iha tan fasilidade 32, ne’ebé presiza atu estabelese hanesan sentru kuidadu emerjensia Obstretriku no Neonata iha territoriu laran tomak, ida-ne’e sei ajuda tebes atu rezolve inan sira, ne’ebé tur ahi ho komplikasaun molok transfere ba Ospitál.

“Servisu ida-ne’ebé UNFPA apoiu tebes no husu Parlamentu nia endorsmen ba Governu atu investe mak iha kuidadu anti natal, inan sira isin-rua presiza kuidadu ne’ebé di’ak ho kualidade nune’e bele rezolve sira nia problema hanesan, anemia ran laiha, mál nutrisaun no infeksaun, problema moras sira seluk, ne’ebé halo inan sira ho bebé mate bele hadi’a iha durante periodu kuidadu anti natál,” nia informa.

Nia fundamenta, problema seluk ne’ebé inan-sira enfrenta mak HIV, agora estatístiku hatudu katak, HIV iha inan isin rua iha Timor aumenta 10 vezes a’as liu antes, ida ne’e hatudu katak, HIV iha ona populasaun ida-ne’e problema ne’ebé UNFP hakarak levanta ba Parlamentu hodi hato’o ba Governu hodi tau bai ha investimentu.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 27 Jullu 2023 22:25

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31