Tokon $6 fila ona ba Kofre Estadu, Posibilidade MS selu fali Sali-Magu husi Tokon $8 Featured

By Agustino Gama Maiu 28, 2024 427
Diretór Kompaña Sali-Magu, Sansão Gomes. Foto:Dok/INDEPENDENTE. Diretór Kompaña Sali-Magu, Sansão Gomes. Foto:Dok/INDEPENDENTE.

DILI: Osan tokon $6 ne’ebé aloka iha Orsamentu Retifikativu 2023 ba Ministériu Saude hodi sosa produtu mediku ho karater emerjensia fila ona ba kofre estadu. Ho nune’e iha posibilidade Ministériu Saude sei foti fali osan husi tokon $8 hodi selu kompaña Sali-Magu Unipesoal, Lda.

Osan tokon $8 mai husi fundu rezerva kontijensia ne’ebé governu deside hodi aloka ba Institutu Nasionál Farmasia no Produtu Mediku (INFPM) atu sosa produtu mediku hodi responde ba problema stock out ne’ebé daudauk ne’e mosu iha ospital no fasilidade saude sira.

Iha fulan Outubru 2023, Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral, halo ajudikasaun direita ba kompaña Sali-Magu Unipesoal Lda. hodi sosa produtu mediku item 17 iha periodu fulan tolu nia laran, ho total orsamentu tokon $5,999,990.07.

Maibé, to’o iha fulan Dezembru 2023 tanba kompaña Sali-Magu la konsege kumpre kontratu, nune’e orsamentu refere tenke fila ba kofre estadu.

Maske nune’e, prosesu sosa produtu mediku ne’ebé Sali-Magu halo kontinua lao no kontinua mós hatama aimoruk balun ba Institutu Nasionál Farmasia no Produtu Mediku.

Diretór Kompaña Sali-Magu, Sansão Gomes hatete, nia kompaña sosa hotu ona produtu mediku ne’ebé hakerek iha kontratu no hein atu hatama ba armajen INFPM.

“Sasan ami hola hotu ona desde fulan Marsu ne’e. Agora ne’e mai par hatama de’it,” informa Sansão ba Jornalista INDEPENDENTE, via WhatsApp, Segunda (27/05).

Kona-ba praju ba kontratu ne’ebé termina ona, Diretór ne’e dehan, ba kestaun ne’e INFPM mak hatene. Importante mak Sali-Magu kumpre kontratu ne’ebé iha.

“Kona-ba (kontratu) ida ne’e alin (jornalista) sira ba husu ba INFPM mak hatene. Importante ba ami kumpri de’it kontratu tanba sasan ami hola hotu ona,” Sansão hatete.

Ba orsamentu tokon $6, Vise Ministru Asuntu Parlamentar, Aderito Hugo da Costa hatete, klaru katak orsamentu ne'ebé aloka iha Orsamentu Retifikativu 2023 ba sosa medikamentu devolve ona ba kofre estad, tanba la konsege ezekuta to'o iha 15 Dezembru.

"Lakohi viola lei ne’e mak osan $6 miloes ne’ebé mak ohin deputadu sira temi ne’e fila ba kofre (estadu), la obriga ezekuta tanba lei hatete, se hakarak uza de’it forsa bele mais Konsellu Ministru deside katak lae, fila ba kofre estadu," dehan Hugo hodi hatan ba deklarasaun husi Bankada Fretilin iha plenaria Parlamentu Nasional, Segunda (27/05).

Daudauk ne’e, nia dehan, governu sentral kontrola hela osan tokon $4.3 ne’ebé INFPM jere hela.

"Se informasaun mai husi INFPM mak hatete buat ruma sobre orsamentu laiha, favor haruka sira chek sira-nia osan iha sira duni, sira labele ba kompras tanba ne’e mak kompañia privadu sira fornese," katak nia.

Deputada bankada Fretilin, Veronica Fernandes iha ninia deklarasaun politika hatete, bazeia ba informasaun husi Vise Ministru Saude, Flavio Brandão, iha audensia ho Komisaun F trata asun Saude, iha 24 Maiu ne’e, katak osan tokon $8 husi fundu rezerva kontijensia ne’ebé aloka ba INFPM sei uza ba sosa produtu mediku no balun sei uza hodi selu produtu ne’ebé Sali-Magu sosa no hatama.

"Orsamentu $6 milloes fila ba kofre estadu. Liu-liu, ema barak sai vitima no mate tanba falta aimoruk maibé Governu la halo buat ida ba Sali-Magu, la fó sansaun, la black list, pior liu tan, husik nafatin Sali-Magu kontinua hatama aimoruk sein kontrolu kualidade," dehan nia.

Enkuantu bazeia ba kontratu ne’ebé Sali-Magu ho MS iha, bainhira aimoruk item 17 ne’e sosa hotu, MS tenke selu ho valor millaun $5,999,990.07. Ho nune’e, se MS foti fali osan husi fundu rezerva kontijensia millaun $8 ne’ebé aloka ona ba INFPM hodi selu produtu mediku ne’ebé Sali-Magu sosa hotu ona no iha prosesu atu hatama ba armajen, signifika hela millaun $2 resin ne’ebé INFPM bele uza hodi sosa produtu mediku.

Molok ne’e, Diretór Ezekutivu Institutu Nasionál Farmasia no Produtu Mediku (INFPM), Brigido Simão Dias de Deus informa, governu aloka tan ona orsamentu ba INFPM hodi bele sosa aimoruk.

“Hakarak deklara ba públiku katak agora governu aumenta ona orsamentu ruma mai ita (INFPM) par atu bele halo kompras, ho aumenta orsamentu tokon $8 ne'e ita bele taka to’o fim do ano, ami haree katak ne’e sufisiente," informa Brigido iha edifisiu INFPM, Kampung Alor, Dili, Kuarta (22/05).

Hahú iha 21 Abril tinan ne’e, nia dehan, governu aloka ona orsamentu no INFPM hein de’it ajusta ho ninia planu ne’ebé iha nune’e bele halo kompras.

“Horseik, loron 21 fulan Maiu, iha update ikus mai INFPM (kona-ba) orsamentu $8 miloens, ne’ebé haree katak bele kobre iha situasaun ba to’o tinan ida ne'e remata.”

Tanba ne'e, INFPM agradese ba governu tanba durante ne’e rona duni INFPM no públiku nia preokupasaun preokupasaun hodi aloka orsamnetu.

Entertantu, iha Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2024 governu aloka millaun $4.3 ba INFPM hodi sosa produtu médikamentu maibé orsamentu hirak ne’e utiliza hotu ona.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« October 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31