Tetu OJE 2026, STAE Propoin Adisionál Millaun $5 Resin Featured

By Cesarina de Carvalho Agostu 19, 2025 114
Diretór Jerál STAE, Elviro Fernandes. Foto:Media STAE. Diretór Jerál STAE, Elviro Fernandes. Foto:Media STAE.

DILI: Iha aprezentasaun proposta tetu Orsamentu Jeral Estadu (OJE 2026), Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE), propoin orsamentu adisionál ba Komisaun Revizaun Orsamentu (KRO) ho montante millaun $ 5 resin hodi finansia ba programa prioridade rua.

Diretór Jerál STAE, Elviro Fernandes hateten, orsamentu ne'ebé Ministériu Finansas atribui ba STAE kuaze millaun $1 resin ne’e sente la sufisiente, nune'e STAE propoin tan adisionál.

Nia dehan, STAE simu orsamentu tetu fiskál 2026 hamutuk $ 1.329.979. Valór tetu fiskál ne’e kobre de'it ba kategoria rua mak hanesan kategoria saláriu vensimentu hamutuk $ 655.318 no kategoria bens de servisu hamutuk $ 674.661.

"Tetu fiskal ne’ebé Ministeriu Finansa atribui ba STAE ne’e la sifisiente, nune’e iha 13 Agostu 2025, STAE apresenta proposta orsamentu adisionál ba iha KRO ho montante millaun $ 5 resin, ne’e duni total estimativa dotasaun orsamentál STAE ba tinan 2026 hamutuk millaun $ 6 resin," informa Elviro Fernandes iha nia knaar fatin, Kaikoli, (18/08).

Nia haktuir, orsamentu estimativa ida ne’e atu finansia programa prinsipais rua maka hanesan, funsionamentu no dezenvolvimentu institusional hamutuk $1,652,368.00 no programa  integridade, Administrasaun no Supervisaun Eleitorais hamutuk $4,808,999.00.

Nia hatutan, programa funsionamentu no dezenvolvimentu institusional atu responde STAE nia atividades rutina sira no programa integridade, administrasaun no supervisaun eleitorais ne’e atu responde ba STAE nia atividades iha ambitu preparativus eleisaun prezidensiál 2027.

Nia hatutan, nu'udar tinan prepartivus, medidas prinsipais ne'ebé STAE sei prepara molok eleisaun presidencial 2027 maka  hanesan, asegura no grante katak sidadaun Timor Leste hotu tantu iha rai laran no rai liur  nebe’e atinji tinan 17 iha loron eleisaun tenke resenseadu no atualizadu. Asegura no garante katak sentru votasaun iha rai laran no rai liur identifikadu inklui kondisoes asesibilidades. Asegura no garante katak leis no regulamentus hotu-hotu kona-ba aktu eleitorais harmonizadu. Asegura no garante katak sidadaun eleitor sira informadu kona-ba aktus eleitorais ( rekezitus noemasaun kandidatura presidente R DTL).  Asegura no garante katak materiais eleitorais ( logistic eleitoral ) sira ne'ebé nesesáriu tenke disponibilizadu. Garante katak funsionáriu STAE hotu-hotu tenke kapasitadu kona-ba ba aktus eleitorais

Diretór nia esplika, medida atu asegura no grante katak sidadaun Timor Leste hotu tantu iha rai laran no rai liur ne'ebé atinji tinan 17 iha loron eleisaun tenke resenseadu no atualizadu nune’e sira bele vota iha loron eleisaun.

"Nune’e maka iha tinan 2026 STAE hamosu sub-programa ida maka resensenseamentu eleitoral no atualiazasaun base de dadus biometriku iha nivel Postu Administrativu no diaspora. Ho terjetu sei atualiza sidadaun eleitor sira iha rai laran no rai liur por volta 650.000 eleitores,” tenik nia.

Atu atuliza eleitor tuir tarjetu ne'ebé  STAE estabele, maka STAE presiza orsamentu iha OGE 2026 hodi halo akizasaun materias hanesan printer fargo, ribbon, blanco ID no ekipamento suporta sira seluk, STAE mos presiza atu halo rekrutamentu ba ofisiais operador sistema, asistente operador sistema, pontu fokal, ofisiais apoiu por volta 230 pesoas. STAE mos presiza orsamentu hodi garante operasionalizasaun atividades refere hanesan kombustivel, internet, ATK, formasaun, ajuda kustu iha rai laran no rai liur.

Nia realsa, atulizasaun base dadus ne’e tuir konstituisaun 65 pontu 2 hateten katak “O recenseamento eleitoral é obrigatório, oficioso, único e universal, sendo actualizado para cada eleição” frase ida dehan  “sendo actualizado para cada eleição” nee signifika katak kada eleisaun STAE tenke realiza atualiazasaun base dadus, karik la la realiza atualizasaun base dadus maka eleisaun sei labele akontese.

"Relasiona  atu STAE asegura no garante katak sentru votasaun iha rai laran no rai liur identifikadu inklui kondisoes asesibilidades nune’e STAE presiza orsamentu hodi halo levantamentu ka asesementu ba sentru votasaun hodi identifika kondisaun sentru votasaun refere, fasilidades hanesan eletrisidades, linha komunikasaun, asesu estrada no seluk-seluk tan",

STAE mos presiza halo enkontru kordenasaun ho intidade relevantes hanesan autoridades Suku/Aldeia hodi koali konaba ba estabeleimentu sentru votasaun, EDTL hodi instala enerjia eletridade iha sentru votasaun, enkontru kordensaun ho obras publika hodi deskute kona-ba ba asesu estrada ba sentro votasaun, PNTL hodi ko'alia kona-ba ba seguransa sentru votasaun, Ministerio Edukasaun hodi ko'alia kona-ba utilizasaun  eskola hodi hari sentru votasaun.

"Husi informasaun asesmentu ida ne’e maka STAE sei hamosu dokumentu planu operasional ida ne'ebé sei konstitui hotu informasaun sobre nesesidades logistic eleisaun prezidensiál no sei gia STAE iha asaun trabalho sira hotu. Nune’e atividade asesmentu ba sentru votasaun STAE presiza orsamentu hodi finansia ajuda kustu ekipa tekniku, combusivel ba transporte, sesaun trabalho, presiza rekruta oficiais apoiu sira",

 STAE mos presiza asegura no garante katak leis no regulamentos hotu-hotu konaba aktu eleitorais harmonizadu tinan 1 molok loron eleisaun ou minimu fulan 6 molok loron eleisaun. Nune’e maka STAE mos presiza aloka orcamentu hodi rekruta asesor legal ida hodi tulun STAE elabora alterasaun lei no regulamentu liga ho aktu eleitoral sira, halo diskusaun ho entidade oin-oin no kustu ba sesaun trabalho.

STAE presiza asegura no garante katak sidadaun eleitor sira informadu kona-ba aktus eleitorais liu-liu kona-ba rekezitus nomeasaun kandidatura presidente RDTL nune’e STAE presiza orsamentu operasional hanesan ajudus kustu viagem  no sesaun traballo, combutivel, ATK no ekipamentus soporta sira seluk no hala’o sosializasaun ba iha partidos politikus no edukasaun ba sidadaun eleitor sira.

STAE mos presiza asegura no garante katak materiais eleitorais ( logistic eleitoral ) sira ne'ebé nesesáriu tenke disponibilizadu iha loron eleisaun.

"Se ita refere ba esperiénsia eleisaun presidente RDTL iha tinan 2022 eleisaun monu iha fulan Marsu. Nune’e in termus tempu susar tebes ba STAE atu halo prosesu aprovisionamentu iha inisiu tinan 2027 hodi halo akizasaun material logistic eleitoral liu-liu material hirak ne'ebé la disponilizadu iha rai laran hanesa Urna, Cabina de Votu, Selus Tinta Indelivel, Karimbu eleisaun, fardamentu ba oficiais eleitoral ho kuantidades barak, ATK no seluk-seluk",

Nune’e STAE presiza orsamentu kedas iha tinan 2026, hodi redus risku ne'ebé mosu wainhira STAE halo prosesu aprovisionementu akizasaun materias iha tinan 2027 hanesan  materias la disponibilizadu iha loron eleisaun tanba kompañia tempu ne'ebé limitadu hodi tranporta material mai Timor-Leste. Nune’e maka STAE presiza orsamentu nesesidades akizasaun material logistika eleitoral iha tinan 2026.

"Ikus liu STAE tenke garante katak funsionáriu STAE hotu-hotu tenke kapasitadu kona-ba ba aktus eleitorais iha tinan 2026, nune’e STAE presiza orsamentu hodi halo manual formasaun, TOT no formasaun cascade ba ofisiais eleitorais sira iha nivel munisipál", tenik.

Enkuantu ezekusaun OJE 2025 iha trimestre daruak ne'e atinji ona 57%, husi totál orsamentu $ 1.966.746. Aloka ba despeza atual $ 90.3308,27 no obligation $ 21.7465,92.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Tersa, 19 Agostu 2025 17:21

Independente Digital TV

Follow us on Facebook

Kalendariu Notisia

« August 2025 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31