Xefe Governu konsidera Komdante Jeral PNTL, Komisariu Faustino da Costa, la hatene jere membru PNTL liu rihun haat (4.000) hodi kontrola situasaun seguransa iha rai-laran.

“Tanba saida mak la autoriza PNTL? La halo rekrutamentu? Ha’u komandante besik tinan haat nulu (40) mak ha’u manan ida ne’e, ha’u tinan ruanulu ha’u komanda ema ruanulu, tinan ruanulu resin ualu timor tomak ne’e ha’u mak komanda to’o funu hotu, entaun ha’u hatene no iha esperiensia uitoan oinsa mak komanda forsa, komandante Faustino agora ne’e forsa barak liu fali iha ha’u nia vida halo funu, tanba nia komanda rihun haat (4) resin, tanba ne’e nia laiha razaun katak nia ema laiha. Nia ema barak nia la hatene uza, dezde 80 mai to’o funu hotu ami menus de mill, kuandu kaer ita-nia maun xanana, ami na’in limanulu de’it, funu hotu sa’e ba atus neen,” dehan PM Taur, iha Parlamentu Nasionál, Kuarta (9/11).

Nia dehan, ho ida ne’e halo funu 4.000 labele rozolve problema tuku malu no baku malu iha estrada, hanoin komandante tenke halo esforsu uitoan, aliende iha eskola para hadi’a.

“Ita iha klinika para hadi’a, ita iha toos no natar tau matan, ita iha dezempregu joven sira nian tau matan, ita la haree de’it polisia no F-FDTL, mais see ita boot sira haree avansu boot. Ha’u tinan hitu jeneral, ha’u nia salariu US$ 360, ohin sarzentu xefe ida ninia salariu ne’e liu fali ha’u uluk jeneral, nia iha mudansa boot, kuandu ha’u tinan sanulu iha ne’e de’it hela Cobi house, sira ohin hela uma di’ak liu-liu komandante sira,” tuir nia.

“Sira nia kuartel di’ak, kuandu atu halo kuartel jeral ba polisia,  ha’u ko’alia ho ministru defeza, husu atu halo autorizasaun ba kuartel jeneral, ha’u la halo, komandante PNTL mai hasoru ha’u dala rua ka tolu, ha’u dehan komandante la halo, tanba saida, ita boot nia soldadu hela hanesan fahi luhan, ita boot  ba hela uma andar. Ha’u uluk tau matan uluk ha’u nia soldadu ikus mak ha’u, ita boot haree uluk ita boot nia aan, soldadu ikus fali, soke tribunal rekursu autoriza tiha, entaun ha’u laiha dalan seluk, tanba indimizasaun ha’u autoriza mas paradu hela tanba estudu la di’ak, hadau malu rai agora paradu,” tenik Taur.

Tanba ne’e, haree ba kualidade, deputadu defende sira, sira bele dehan hanesan ne’e ministeriu interior la liga sira, mas atu husu para sira tau-matan ba polisia tranzitu, tanba tranzitu ne’e numeru mate iha estrada ne’e barak liu, tau-matan ba forsa sira iha fronteira, tanba sira iha ne’ebá kondisaun ladun di’ak.

“Tanba ne’e, ha’u hanoin ita daudaun ne’e hatete para labele halo, mais ita suspende depois maka sira kontinua fali, sira kuandu ita haree, ita rekursu menus ka mais uitoan ita bele autoriza tan, tanba sira nia ema barak no orsamentu barak, uza mak la hatene. Klaru ke ita-nia joven sira la hanesan ami kee to’o fuuk mutin mak jeneral, sira joven tinan 40 jeneral,” tenik nia.

PM Taur dehan, primeiru ministru nia promesa enkuantu hanesan ministru interior sira la halo rekrutamentu, talves governu ida mai fó, mas haruka hadi’a sira nia infraestrutura. Porezemplu, iha tinan 20 governu halo postu 25, mas governu ne’e tinan rua halo postu 25 iha fronteira. Nune’e mós postu integradu sira kontrolu ba entrada no seia da fronteira, hadi’a daduaun ne’e iha konstrusaun, postu balun iha Dili laran, balun haruka halo estudu para depois kuandu osan iha, sira nia estudu iha ona halo investimentu.

Ne’ebe sira sakrifisiu makaas, halai tun-sa’e,  interven servisu makaas loos, mas husu para sira augenta tan oituan, enkuantu ne’e sira-nia salariu sa’e, sira-nia bens estar governu tau-matan, mas numeru atu aumenta tan PNTL foun para lai, tanba hanesan iha uma, see nia oan aumenta, kuartu mós aumenta, see kuandu la aumenta ne’e problema boot.

“FDTL nian, ami la taka, tanba sira dezde ha’u jeneral iha 2001 define katak só tinan 20 mak sira atinji rihun tolu (3.000) pesoa,” tenik nia.