Mosu Iregularidade Barak iha Eleisaun Orgaun Suku, FONGTIL Husu PN Halo Revizaun ba Lei Nú 9/2019 Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Outubru 30, 2023 1787
Komunidade sira forma hodi hili orgaun suku. Foto: INDEPENDENTE. Komunidade sira forma hodi hili orgaun suku. Foto: INDEPENDENTE.

DILI: Tuir observasaun Forum Organizasaun Naun Governamental Timor-Leste, iha eleisaun orgaun suku ne’ebé hala’o ona iha loron 28 fulan-Outubru tinan ne’e, nota katak, Sekretáriadu Tekníku Administrasaun Eleitóral ho Consellu Nasional Eleisoes hasoru faillansu ne'ebé barak tebes, tanba uza sistema manual hodi prejudika eleitór sira tenke forma kleur hodi vota no balun la vota.

Tuir PortaVóz FONGTIL, Esterlita Pereira, hatete, iha fatin votasaun, asesibilidade ba ema ho defisiénsia laiha prejudika mós maluk defisiénsia sira iha prosesu votasaun.

Nune’e mós, rekrutamentu poling staff sira kada estasaun votasaun minimu na’in lima, maibé infelizmente na’in tolu de'it, nune'e susar atu bele atende votante barak no brigada no poling staff sira la dun halo jestaun no organiza di'ak iha sentru votasaun.

Portavós mós hatutan, laiha sosializasaun ba votantes sira ho nune’e sira la kuiñese kandidatu xefe suku, xefe aldeia, delegadu no delegada ne’ebé naran hakerek deit no laiha foto.

Aleinde, iha prosesu votasaun laiha tinta nune’e bele fó espasu ba eleitór sira bele vota dupla.

Nia esplika, komunidade barak la koñese buletin votus kontribui ba votu nulu barak  ne’ebé akontese iha sentru votasaun Suku Bairo Pite, Aldeia Moris Ba Dame ho total votos nulu 40.

Iha mós, deskobrementu membru organizasaun sosiedade sivil iha Munisipiu Ermera, Postu Administrativu Ermera, Suku Riheu, kandidatu xefe suku ida nia naran no foto la tama iha bulletin votus, maske nia naran aprova ona nuudar kandidatu ba xefe suku.

“Husu Parlamentu Nasional atu halo revisaun ba Lei 9/2016 8 junho 2016,”dehan nia liu husi Konferensia Imprensa, iha Salaun FONGTIL, Kaikoli, Dili, (30/10/23).

Ho nune’e, FONGTIL mós husu ba, Primeiru ministru kay Rala xanana Gusmão atu halo avalisaun ba servisu Ministru Administrasaun Estatal ne'ebé responsavel ba eleisaun suku hanesan STAE no CNE atu toma responsavel.

Entretantu, Ministru Administrasaun Estatal, Tomas do Rosario Cabral, halo esplikasaun relasiona ho kritika lubuk husi komunidade sira kona-ba realizasaun eleisaun orgaun suku ba tinan 2023.

Ministru Tomas hatete, eleisaun Órgaun Suku iha 28 Uutubru 2023, la’o tuir nafatin orientasaun lei númeru 9/2016 no dekretu Governu númeru 14/2016 ne’ebé mak seidauk iha alterasaun iha mandatu Governu hahú husi 2017-2023.

“Ita-nia nasaun Timor-Leste hasoru ka realiza eleisaun lejislativu, Prezidensiál (tinan polítika), tanba ne’e seidauk halo alterasaun ba lei anterior," dehan Ministru Tomas liu husi komunikadu imprensa ne’ebé Jornal INDEPENDENTE asesu husi Media Gabinete MAE, Domingu (29/10).

Tomas hatate, iha mandatu Governu dasia seidauk halo alterasaun ba lei ne’e tanba foin hahú hala’o kna’ar durante fulan tolu. Tanba ne’e, prosesu hotu la’o nafatin hanesan uluk.

"Prosesu sira iha eleisaun 2016 nia lala’ok sei nafatin, laiha mudansa, la hanesan ho lei Eleisaun Suku iha 2009 nian, ne’ebé kandidatu sira ba Xefe Suku avansa ho pakote kedas, la’ós individu," dehan nia.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Segunda, 30 Outubru 2023 17:39

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« September 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30