Molok Debate OJE 2025, Alkatiri sei ko’alia ba Publiku Featured

By Cristina Ximenes Outubru 24, 2024 100
Sekretáriu Jerál Partidu Fretilin, Marí Bim Amude Alkatiri. Foto:Dok. Sekretáriu Jerál Partidu Fretilin, Marí Bim Amude Alkatiri. Foto:Dok.

DILI: Sekretáriu Jerál Partidu Fretilin, Marí Bim Amude Alkatiri, sei konvoka ko’ali ba publiku liuhusi konferénsia imprensa liga ho Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2025, molok Parlamentu Nasionál hahú halo debate.

Nia dehan, sei konvoka konferénsia imprensa kona-ba OJE 2025, tanba nia konsidera OJE tinan fiskal 2025 total biliaun US$ 2.6 ne’e boot tebes, maibé sei hein karta husi IX governu atu hala’o konvensida molok tama ba debate OJE.

“Ha’u foin lalais siak sira, tanba sira seidauk haruka karta ida ba ha’u atu halo konferénsia ida kona-ba Orsamentu Jerál Estadu 2025 nian,” tenik Alkatiri, iha Sede CCF, Komoro, horisehik.

Alkatiri sujere OJE 2025 ne’e tenke tau prioridade ba iha setór importante sira.

“Ha’u ko’alia dala barak ona, edukasaun, saúde no inklui ekonomia produtivu,” tenik nia.

Entretantu, governu Konstitusionál Da-IX Timor-Leste aprezenta ona proposta Orsamentu Jerál Estadu 2025 ba Parlamentu Nasionál atu hetan konsiderasaun. Orsamentu ida-ne'ebé abranjente, ho totál biliaun $2,617.2, dezeña atu dudu kreximentu ekonómiku, hametin infraestrutura, no hadi'a sidadaun sira-nia moris-di'ak iha Timor-Leste laran tomak.

Pontu importante sira husi proposta Orsamentu Jerál Estadu tinan 2025 nian.

Totál alokasaun orsamentál hamutuk biliaun US$ 2,617.2, ho millaun US$ 2,073.0 ba Administrasaun Sentrál, millaun US$ 62.2 ba RAEOA, no millaun US$ 482.0 ba Fundu Seguransa Sosiál (inklui Fundu Rezerva Seguransa Sosiál).

Orsamentu konsolidadu ba Administrasaun Sentrál, RAEOA no INSS (la inklui Fundu Rezerva Seguransa Sosiál) mak millaun US$ 2.177.

Orsamentu konsolidadu ba Administrasaun Sentrál no RAEOA hamutuk millaun US$ 2.125. Ida ne'e maka aumentu 12.4% hosi millaun US$ 1.890 ne'ebé aprova ba tinan 2024.

Projesaun kreximentu PIB husi 4.1% ba 2025, ne'ebé suporta husi aumentu despeza governu nian no investimentu estratéjiku.

Alokasaun signifikativa husi orsamentu konsolidadu ba CA no RAEOA ba setór xave sira, kapitál sosiál  millaun $741 (35% husi orsamentu konsolidadu), dezenvolvimentu Infraestrutura, millaun $654 (31%), Dezenvolvimentu Ekonomia: millaun $157 (7%), Enkuadramentu Institusionál: millaun $574 (27%)

Aumenta investimentu iha kapitál dezenvolvimentu, to'o millaun $440, aumenta millaun $29 kompara ho 2024.

Hasa'e fokus ba programa sira kona-ba bein-estár sosiál, inklui transferénsia ne'ebé aumenta ba Fundu Nasionál ba Kombatente sira husi Libertasaun no Fundu Seguransa Sosiál.

Investimentu estratéjiku iha infraestrutura turizmu no dezenvolvimentu kampu petróleu Greater Sunrise.

Primeiru-Ministru hateten, "Proposta orsamentál ida-ne'e reflete ita-nia kompromisu ba "Investimentu iha Infraestrutura Estratéjika, Hametin Ekonomia no Hadi’a Bein-estár Sidadaun sira-nian". Objetivu husi programa ne'e mak atu halo balansu ba kreximentu ekonómiku imediatu no hasoru dezafiu prinsipál sira hanesan diversifikasaun ekonómika no hamenus dependénsia ba reseita mina-rai nian."

Governu prontu atu defende proposta ne'e no servisu hamutuk ho Parlamentu Nasionál hodi asegura orsamentu ida-ne'ebé forte no efetivu ba benefísiu sidadaun Timor-oan hotu-hotu nian.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV