Kazu Fujitivu Arnolfo Teves Jr. PR Horta: TL tenke ezekuta Mandadu husi INTERPOL Featured

By Cristina Ximenes Maiu 23, 2024 467
Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto:Media Gabinete PR. Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Foto:Media Gabinete PR.

DILI: Prezidente Repúblika, José Ramos Horta kontinua mantein ho ninia pozisaun atu haruka fila fujitivu Arnolfo Teves Jr. ba ninia nasaun Filipina hodi kumpre prosesu justisa ne’ebé la’o iha nasaun refere.

Deklarasaun husi Xefe Estadu ne’e relasiona ho pozisaun husi Fujitivu Arnolfo ne’ebé deklara ba Tribunal Supremu Justisa katak nia lakohi fila ba ninia rai.

Tuir PR Horta, Timor-Leste ne’ebé sai nu’udar membru International Criminal Police Organization (INTERPOL) tenke ezekuta mandadu husi organizasaun refere.

“Natural Fujitivu Arnolfo Teves Jr. lakohi fila tanba justisa buka nia iha Filipina. Prosesu la'o naruk ona, kleur ona. Mandadu kaptura mai husi INTERPOL. Timor-Leste hola parte iha INTERPOL, bainhira mandadu ida mai husi INTERPOL país membru INTERPOL tenke ezekuta, maibé ita prosesu ne'e kleur demais,” dehan Xefe Estadu ne’e iha salaun Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Kuarta (22/05).

Molok ne’e, Defeza husi fujitivu Arnolfo, José da Costa Ximenes informa, Tribunal Supremu Justisa halo audensia ida hodi husu fujitivu ne’e konkorda fila ba Filipina ka lae.

“Ohin ne’e hanesan audensia hodi rona de’it  fujitivu Arnolfo Teves Jr, tanba governu konkorda par extradita nia. Audensia ida ne’e depois ba iha faze autor judisiáriu, iha parte preliminar atu halo de’it audénsia par husu de’it pozisaun, nia konkorda fila ka lae. Se nia (Arnolfo) konkorda, Juiz Omologa nia deklrasaun ne’e haruka nia fila, maibé kestaun ida ne’e nia la konkorda, como nia la konkorda entaun ita tenke ba prosesu tuir mai," dehan José ba Jornalista sira iha Tribunal Rekursu, Tersa (21/05).

Tan ne’e, nia hatete, Tribuanal Supremiu Justisa fó prazu loron 8 ba parte defeza atu hato'o pozisaun kona-ba tanba saida mak nia kliente la konkorda atu fila, baze legal  ne'e saida no faktus ne'e saida.

“Ida ne’e mak mak hanesan defeza sei hato'o nia posizaun no arola sira-nia testamuña balun,” dehan nia.

Iha audensia iha TSJ, Fujitivu Arnolfo deklara lakohi fila ba Filipina tanba iha sira-nia rai iha lei ne’ebé admite prizaun prepetua no pena de morte.

“Ha'u hakarak adianta katak seidauk to'o tinan 10 liu iha nasaun Filipina aplika estrajudisiariu killing, liu husi prosesu judisial sira oho de’it ba kazu espesifiku droga sira," dehan nia.

Tan ne’e, nia hatutan, bainhira haree iha Konstituisaun, lei kodigu penal Timor-Leste, no lei kooperasaun internasional no sira seluk ne'ebé iha, se karik entrega ba nia rai orijen nia hetan torturasaun, liga ho direitu umanus, kontra atu labele estradita.

Entretantu, Ministru Justisa, Sérgio Hornai hatete, governu deside tiha ona katak hafoin prosesu hotu-hotu lao, sei haruka fila fujitivu Arnolfo ba Filipina.

"Reuni kondisaun hotu-hotu, ita sei halo servisu hamutuk depois prosesu sira ne'e konklui hotu, autoridade judisiáriu konklui, Tribunál halo fali apresiasaun ba buat sira ne'e hotu, ita sei haruka ita ninia (fujitivu) Arnolfo Teves Jr. fila ba ninia país orijen (Filipina).”

“Ita hein prosesu balun, Ministériu Públiku dentru prazu, konforme karta ne'ebé ha'u hato'o ba iha MP, ne'e sei iha 48 oras atu halo prosesu sira," dehan Ministru Sérgio ba jornalista sira hafoin partisipa selebrasaun loron restaurasaun independénsia ba dala 22 iha resintu Palasiu Prezidensiál Bairu-Pite, Segunda (20/05).

Ministru hatete, governu foti desizaun ne’e hafoin tetu no halo leitura ne’ebé klean ba lei sira ne'ebé iha, no rona parte hotu-hotu.

Desizaun ne’e, nia hatutan, tetu ba iha sirkunstansia hotu-hotu, tetu ba iha lei penal ne'ebé aplika iha Filipina, haree mós ba prosesu sira tomak, haree ba matéria sira, liu-liu kona-ba lei aplikasun pena abstrata ninia katak neste momentu laiha pena morte no laiha pena prizaun perpetua iha Filipina.

"Reinu mós sirkunstansia sira hotu-hotu ne'ebé ita iha haree ba importánsia Timor-Leste ninian nu'udar hanesan observadór ba iha ASEAN, tetu ba sirkunstansia hotu-hotu hanesan Ministru, responsavel governu ha'u partilla, konserteja iha Konsellu Ministru to'o ikus mai ha'u halo desizaun ida hodi admite estradisaun," katak nia.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV