HNGV rejista kazu kankru hamutuk 1.200 Featured

By Adelaide dos Santos Fevereiru 07, 2024 944
HNGV. Foto:Dok. HNGV. Foto:Dok.

DILI: Dezde inisiu estabelesimentu Sentru Onkolojia iha fulan maiu tinan 2023 mai to’o agora, Hospital Nasional Guidu Valadares (HNGV) rejista tipu moras kankru oin 4 mak aas, no total pasiente hamutuk 1.200 resin.

Tuir Xefe Unidade Onkolojia HNGV, João Teodósio Amarál hatete, inisiu estabelesimentu sentru iha fulan-Maio tinan 2023, sira rejista ona kazu kankru hamutuk 1200 resin.

“Dezde inísiu mai to’o agora ita rejista tipu kankru 4 komun mak kankru susun, kankru tiroid katak afeta ba kakorok, kankru kolorektal ka kankru tee oan, no kankru ran ka chronic myelogenous leukemia mak as iha HNGV, ho nune’e iha fulan maiu tinan 2023 mai to’o agora ita rejista ona kazu kankru hamutuk 1200 resin,” dehan nia iha HNGV, tersa (06/02).

Nia dehan, husi totál kazu ne’ebé relata maioria deteta iha faze stadiu avansadu, entaun labele halo referál no atendimentu, ne’ebé oferese mak kuidadu paleativus ne’ebé bele halo iha hospital no uma.

 “Ami hahú ona halo tratamentu mantenamentu ba pasiente sira ne’ebé kompleta ona tratamentu faze intensivu iha Indonesia, Malaysia no Singapura. Agora dadaun pasiente na’in 21 mak halo hela tratamentu iha ne’e,” dehan nia.

Nia hatutan, Tipu tratamentu ne’ebé sira oferese ba pasiente sira mak sona aimoruk husi soru no hemu aimoruk, ne’ebé pasiente balun kada semana tolu depende ba sira nia oráriu tratamentu.

Pasiente sira ne’ebé tenke halo tratamentu intensivu nafatin halo referal ba rai liur tanba sentru seiduak iha kapasidade atu halo iha rai laran, maibe sira ne’ebé tratamentu intensivu hotu on abele fila mai Timor halo kontinuasaun iha ne’e hodi redus kustu tratamentu iha rai liur.

Nia informa, Sira iha koperasaun ho hospitál sira iha rai-liur atu fornese medikamentu ba pasiente sira ne’ebé halo kontinuasaun tratamentu mantenamentu iha hospital nasionál.

Entretantu, Reprezentante Organizasaun Saúde Mundial (OMS), Dr. Arvind Mathur hateten kankru serviks kontinua sai hanesan todan bo’ot ba Timor-Leste, ne’ebé afeta feto barak nia moris, liu-liu iha tinan 2019, feto na’in 28 mak lakon vida ba moras ida ne’e no barak afeta maibé la relata.

Nia dehan estimasaun kada tinan kazu kankru serviks akontese ba feto na’in 10 husi na’in 100,000 iha Timor-Leste no feto nain 6 husi 100,000 mak mate tanba kankru serviks.

“Tendensia sira ne’ebé ita hare iha Timor-Leste hanesan ho tendénsia sira ne’ebé observa ona iha mundu tomak, ho liu 85% husi ema sira ne’ebe afetadu mak joven feto, sira ne’ebé la hetan edukasaun natoon no moris iha komunidade ne’ebé iha rekursu mínimu ka ki’ak. Servisu rastreiu no tratamentu ne’ebe limitadu no dezafiu sira atu asesu ba servisu hirak ne’e hamosu atrazu iha diagnostiku no tratamentu, ne’ebé rezulta kankru avansadu,” dehan nia.

Nia relata, OMS apoiu ona Ministériu Saúde estabelese ona fasilidade rua ba rastreiu kankru serviks no jestaun iha HNGV Dili no Ospitál Tirilolo Baucau. Sentru rua ne’e oferese servisu kompreensivu inklui Inspesaun Vizual ho Asidu Asetiku (VIA), makina kolposkopia, no kapasidade atu halo prosedimentu ablasaun ternál ba kankru sira iha faze inísiu no pre-kankru.

Ho ida ne’e, Timor-Leste mós iha prosesu atu introdúz teste HPV liu husi prosesu auto-amostragem (self-sampling) ne’ebé sei fó dalan ba feto sira hotu atu kolekta sira-nia amostra iha uma rasik ka fatin ne’ebe sira sente konfortável no seguru.

Timor-Leste mos planu ona atu introdúz vasina HPV iha tinan ida ne’e tanba kuaze kankru serviks hotu-hotu mai husi Human Papilloma Virus, entau vasina ne’e iha papél importante ba prevensaun moras ne’e. Entau tenke esforsu atu atinje kobertura vasina HPV 90%, 70% kobertura ba rastreiu no 90% asesu ba tratamentu.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 08 Fevereiru 2024 12:07

Independente Digital TV