Ekipa Programa Loke Livru Ezije IX Governu Priorotiza Asuntu Ehd iha Prosesu Dezenvolvimentu Nasional Featured

By Ivonia Varela Agostu 12, 2023 1303
Ekipa husi Programa Loke livru ka Open The Books ezije ba governu da sia atu prioritiza asuntu ema ho defisiénsia nian iha prosesu dezenvolvimentu nasional. iha Salaun ADTL Maskarenhas, (11/08/23). Foto:INDEPENDENTE/Juliao. Ekipa husi Programa Loke livru ka Open The Books ezije ba governu da sia atu prioritiza asuntu ema ho defisiénsia nian iha prosesu dezenvolvimentu nasional. iha Salaun ADTL Maskarenhas, (11/08/23). Foto:INDEPENDENTE/Juliao.

DILI: Ekipa husi Programa Loke livru ka Open The Books ezije ba governu da sia atu prioritiza asuntu ema ho defisiénsia nian iha prosesu dezenvolvimentu nasional.

Enkuantu, Ekipa Programa Loke Livru ne’e kompostu husi Asosiasaun Defisiénsia Timor-Leste (ADTL), Ra'es Hadomi Timor-Oan (RHTO), Core Group Transparency (CGT), Oxfam Timor-Leste no Grupu Promotor ne'ebé halo atividade advokasia no influensia ba Asauntu Orsamentu Sensibel ba Asuntu Defisiensia iha Timor-Leste.

Portavóz Jacinta Ana Paula Freitas, hatete, dezenvolvimentu asuntu defisiensia iha TL hatudu iha mudansa signifikativu iha aspetu baze legal sira ne’ebé define iha Konstituisional RDTL artigu 21 no dekretu governu seluk ne’ebé ho natureza ba promosaun no protesaun direitu sidadaun ho difisiensia nian to’o mai iha adezaun TL nian ba iha konvensaun ONU ba direitu EhD, maske EhD maioria mak sei moris iha kondisaun vulneravel liliu iha área rural sira.

Porta vóz dehan, tuir relatoriu sensu populasaun 2022 hatudu katak ema hamutuk 93,317 mak moris ho kondisaun difisiensia iha TL.

“Husi provas ne’e hatudu katak ema ho dfisiénsia hamutuk 17,000 mak moris iha kondisaun ida ne’ebé vulneravel tebes intermu fizikamente no mentalmente iha sosiedade nia leet. Aleinde ne’e, komunidade defisiénsia mos hasoru stigma no diskriminasaun oin-oin iha sosiedade no infrenta bareira oioin atu aseseu ba setor importante sira iha prosesu dezenvolvimentu Nasionál,” dehan nia konferensia imprensa iha Salaun ADTL,  Mascarenhas, Sesta (11/08).

Tuir Portavoz, prespetiva politika na’in sira nian ba EhD nakonu de’it ho aproximasaun karitativa duke ho aproximasaun ba direitu umanu.

Tanba, asesibilidade fiziku iha fatin publiku sira satan boot ne’ebé impede makas partisipasaun EhD sira iha moris públiku inklui limitasaun ba oprtunidade hodi asesu ba setor relevante sira seluk.

“Husu ba Ministeriu Obras Publiku no Ministeriu sira seluk atu garante konstrusaun foun hotu tenke asegura asesibilidade fiziku nune'e ema ho defisiensia bele asesu ho diak ba edifisiu, estrada no fatin publiku sira seluk,”dehan nia.

Ho razaun hirak ne’e, asosiasaun ne’ebé fó advokasia no influesia ba EhD rekomenda ba IX Governu atu utiliza dokumentu Planu Asaun Nasionál (PAN) Defisiensia 2021-2030 hanesan baze ba dezeñu planu programa no orsamentu kada tinan.

“Ekipa Open The Books husu ba Governu atu fiskaliza baze legal sira iha TL hodi hatan ba rekezitu konvensaun ONU nian ba direitu ema ho defisiénsia,”dehan nia.

Ho nune’e, Ekipa Open The Books husu atu halais prosesu estabelesementu konsellu nasional ba direitu ema ho defisiensia ho nia natureza instituisaun independente ne'ebé responsabiliza direita ba parlamentu nasional.

Entretantu, ba parlamentu Nasional atu kontinua monitoriza no fiskaliza atividade governu nian ne'ebé iha relasaun ho asuntu defisiensia liu-liu implementasaun PAN defisiensia no Konvensaun ONU ba direitu ema ho defisiensia.

Rate this item
(0 votes)

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31