Prezidente Komisaun A trata asuntu Justisa no Konstitusionál, Deputadu Joaquim dos Santos hatete, mosu pro no konta entre membru komisaun kona-ba deklarasaun rikusoin.
Nia hatete, iha opiniaun tolu, ida, deklara rikusoin ba Komisaun Antí Korrupsaun; ida fali, deklara ba tribunal; no ikus, deklara ba tribunál no KAK.
Hafoin tetu, nia hatete, Komisaun A hola opsaun hodi deside tenke fahe ba autoridade kompetente rua, Tribunál no KAK, hodi simu deklarasaun no halo verifikasaun ba deklarante sira-nia rikusoin.
Tanba ne’e, nia hatete, deputadu, membru governu, Prezidente Repúblika no lider KAK sira deklara sira-nia rikusoin ba Tribunál Supremu Justisa (TSJ), no sira seluk ba KAK.
Kona-ba loke ba públiku, Joaquim dehan, mosu mós pro no kontra. Balun hakarak, hahú husi Xefe Departamentu to’o Prezidente Repúblika, nia rikusoin loke ba públiku, nune’e públiku bele hatene no bele halo kontrolu sosiál.
Maibé, iha opiniaun seluk katak, lalika lai loke ba públiku, tanba instituisaun sira foin mak harii, presiza kria kondisaun, entaun fó tempu tinan 3 ka tinan 4, bainhira kondisaun iha , foin bele revoga lei ne’e hodi bele loke rikusoin ba públiku.
“Entaun desizaun ikus Komisaun A deside lei ne’e tama ein vigór, deklarasaun sira ne’ebé deklarante sira halo husi Xefe Departamentu ba to’o Prezidente Repúblika hotu-hotu feixadu katak taka ba públiku,” dehan Joaquim iha Parlamentu Nasionál, Sesta (17/07).
Bainhira órgaun judisiariu presiza informasaun liga ba investigasaun kriminál ruma, nia hatutan, tribunál haruka despaxu hodi loke sira-nia rikusoin ne’e iha tribunál.
Iha fatin hanesan, Membru Komisaun A, Deputadu Patrocínio Fernandes dos Reis hatete, bainhira projetu Lei MPKK tama vigór, hahú husi Xefe Departamentu to’o Prezidente Repúblika (PR) sei deklara rikusoin.
Maibé, nia dehan, ema ne’ebé okupa kargu públiku sei la deklara rikusoin ba públiku tanba bele fó mós risku ba deklarante nia vida.
“Tanba ita-boot sira hatene katak ita-nia paízes ohin loron iha mundu globalizasaun, ne’ebé iha tentativa no esforsu hotu-hotu husi ema bele uza meiu komunikasaun, liu husi internet, ameasa ema seluk nia seguransa,” dehan deputadu Patrocínio.
Tanba ne’e, nia dehan, iha projetu lei MPKK ne’e fó ba autoridade kompetente mak monitoriza no akompaña deklarante ninia rikusoin.
“Katak ema ne’e nia rikusoin ne’e hira, antes sai Diretór ninia rikusoin hira, depois nia diretór ba tinan rua ka tolu ninia rikusoin ne’e sa’e ba hira, iha balansu ho ninia rendimentu ka la’e. Se (nia rikusoin) liu husi ida ne’e nia hetan husi ne’ebé, maibé la’os kualkér ema ida tenke asesu ka kualkér ema ida husi estranjeiru par bele hatene ema ne’e ninia rikusoin, nia uma iha fatin ida ne’e no ida ne’ebá, ne’e fó ameasa no risku ba ema-nia (deklarante) vida,” nia informa.
Tan ne’e, nia hatutan, Komisaun A deside di’ak liu deklarante sira-nia deklarasaun rikusoin deklara liu husi Tribunál no KAK, labele deklara ba públiku, tanba haree ba ema-nia direitu seguransa.
“Tanba ema bele ameasa deklarante liu husi internet, terrorizmu, haree mós ba instituisaun estadu sira foin mak hamriik presiza kondisaun, tanba ne’e mak ita halo lei tetu ba buat sira-ne’e hotu,” nia afirma.
