“Ha’u-nia hanoin CNE tenke hasa’e rekizitu barreira 4% ba 9% katak, apoiante 57.160. mak bele konkorre ba eleisaun, nune’e evita partidu foun sira. Aleinde ne’e, haree ne’e mós rekursu umanu mínimu S2 ema na'in 200, nune’e mós rekursu finanseiru mínimu tokon US$100,” dehan nia, iha nia rezidénsia, Luru-mata, horisehik.

Nia dehan, tanba nasaun ki'ik maibé harii partidu barak, nia konsekuénsia maka kompete iha eleisaun balun la liu barreira, iha partidu balun liu mas la manan maioria, ikus mai halo koligasaun.

“Se ita Tmor harii partidu barak ita sei fahe matenek barak iha Timor laran, ita haree perspetiva kona-ba edukasaun nian, liuliu formasaun akadémiku Timor laran doutoramentu la to’o 300, mestradu rihun ida,” dehan nia.

Nia hatutan, partidu laiha ema ida ne’ebé iha formasaun akadémika hanesan doutoramentu, mestradu laiha, nia dezvantajen mak aban-bainrua partidu ne’e hetan konfiansa ba ukun, laiha kapasidade atu jere nasaun, oinsá atu lori povu ne’e ba moris di'ak.

“Tanba bainhira sira manan sira mós envolve aan ba governu maka kestaun ba funsionamentu administrasaun nian, oinsá bele la’o di'ak, see ema sira ne’e laiha kapasidade,” nia hateten.

Tanba ne’e kuandu harii partidu barak, maibé laiha kualidade ne’e sei fó impaktu ba dezenvolvimentu nasionál.

Konsolidasaun Parpol Sinál Ta'uk Lakon

Entretantu, kona-ba partidu polítiku sira ne’ebé hahú halo konsolidasaun maski seidauk to’o ninia tempu konsidera normál, tanba partidu polítiku hotu-hotu iha objetivu atu hametin konfiansa husi povu hodi bele kaer ukun.

Nia dehan, bainhira partidu polítiku sira ba baze la signifika katak tenke ba to’o iha 2023, tanba ne’e preparasaun ba halo kompañia nian.

Maski sei iha tinan rua, maibé partidu polítika sira komesa halo ona funsaun hodi hakbesik ba nia militante sira hodi haforsa estrutura iha baze.

“Se karik ita nonook de’it la halo funsaun hanesan partidu polítiku nian hodi tuun ba baze, konsolida ita-nia apoiante sira ida ne’e difisil hadau podér iha 2023,” dehan Saturnino.

Nia hatuan, iha parte seluk mós hanesan asaun karidade ne’ebé Kay Rala Xanana Gusmão halo, ne’e mós parte ida mós hodi halo militante sira la lakon konfiansa mai partidu.