“Komisaun tolu, komisaun B, komisaun C no komisaun D, mak hetan proposta alterasaun lei sira ne’e,” informa Prezidente Parlamentu Nasional Arão Noe iha PN, Kinta (11/07).
Nia informa, Komisaun sira iha tempu to’o Segunda (15/07) hodi prepara relatoriu pareser hafoin iha Tersa (16/07) sei hahú plenaria hodi halo apresiasaun ba relatoriu pareser komisaun sira iha jeneralidade hafoin plenaria aprova iha jeralidade.
“Ohin reniaun lider bankada sira katak di’ak liu espesialidade ba komisaun idaidak halo debate depois final global mak mai plenaria, maibé ida ne’e asuntu ida ne’ebe plenaria mak sei deside semana oin,” dehan nia.
Nia dehan, PN hakarak halo serbisu ne’e ho lalais tanba tempu ne’ebé determina ona atu troka nota entre estadu Timor Leste ho Australia iha 30 Agostu atu tratadu ne’e tama iha vigor.
“Prosesu sira ne’e tenke aselera atu nune’e kumpri akordu konkordansia ne’ebe entre estadu rua halo ona,” katak Arão.
Molok ne’e, Governu liu husi reuniaun Konsellu Ministru Extraordinaria konklui ona prosedimentu legal no nesesariu hirak ba ratifikasaun Tratadu Fronteira Maritima entre Timor Leste ho Australia. Hafoin konklui ninia serbisu, governu submete ona Dekretu Lei ba Prezidente Repúblika no Alterasaun Lei ba Parlamentu Nasionál.
Bainhira Dekretu Lei no Alterasaun Lei ne’e hetan aprovasaun no promulgasaun, Parlamentu Nasionál Timor Leste bele halo ona Ratifikasaun ba Tratadu Fronteira Maritima ne’ebé Timor Leste ho Australia asina ona iha Nova Iorke iha 6 Marsu 2018.
Ministru Estadu no Prezidensia Konsellu Ministru Hermenegildo Pereira hatete, durante loron rua nia laran, Segunda (08/07) no Tersa (09/07), Konsellu Ministru (KM) konklui no aprova Dekretu no Alterasaun Lei, no mós kontratu balun kona-ba Bayu-Undan no Buffalo.
“Ho tratadu ne’e (Bayu-Undan ho Buffalo) tama iha ita-nia soberania la’os iha Australia nian,” deklara Ministru Hermenegildo iha Palasiu Governu, Tersa (09/08).
Ministru ne’e hatutan, KM halo ona alterasaun ba lei barak ne’ebé iha relasaun ho tratadu FM no lei hirak ne’e prontu hotu ona.
“Lei sira ne’e prontu hotu ona, halo alerasaun ba lei barak hanesan Lei Tributaria, Lei Fundu Petroliferu, no mos ligasaun ho asutu importante sira hanesan area kuarentina, seguransa tanba agora Timor Leste laiha ona Joint Petroleum Development Area (JPDA). Bainhira asina ona tratatu (FM) laiha ona Timor Treaty, akordu Tasi Timor nian mate ona, tanba iha tratatu foun, entra em vigor,” dehan nia.
Ministru ne’e dehan, iha lei foun ne’ebé Konsellu Ministru konklui ona, laiha ona JPDA, no bainhira ratifika ona tratadu FM laiha ona Timor Sea Treaty, so iha mak tratadu entre Timor Leste ho Australia.
Bainhira orgaun kompetente sira hala’o serbisu tuir ajenda ne’ebé iha, lalais liu iha 30 Agostu tinan ne’e bele ratifika ona tratadu FM.
“Iha loron 30 fulan Agustu (bainhira PN ratifika ona tratadu FM) informa ba Australia katak ita ratifika ona no governu Australia mós informa mai katak sira konklui ona ratifikasaun,” dehan nia.
