Prezidente Autoridade ZEESM, Mari Alkatiri hateten, enkontru ne’e aprezenta relatóriu ezekusaun orsamentu 2015-2028 iha ZEESM.
Nia esplika, hahú 2015 Autoridade ZEESM dezenvolve ona projetu hamutuk 182 liu husi koordenasaun ho Governu sentrál, inklui konstrusaun ba aeroportu, estrada, ponte no sistema ba irrigasaun iha RAEOA no ZEESM nian.
Maski nune’e, Eis-Primeiru Ministru ne’e la define klaramente gastu orsamentu ba projetu hirak ne’e.
Iha soru-mutu ne’e ko'alia de’it kona-ba relatóriu servisu durante tinan tolu nian, la inklui mós kona-ba diskusaun proposta husi ZEESM nian ba OJE 2019.
Entretantu, Ministru Estadu Prezidensiál Konsellu Ministru, Hermenegildo ‘Agio’ Pereira hateten, enkontru ne’e Prezidente ZEESM marka prezensa hodi aprezenta relatóriu ezekusaun orsamentál ba prosesu aprovizionamentu no grande projetu iha RAEOA.
Nune’e, Prezidente ZEESM sei marka tan prezensa iha Konsellu Ministru hodi aprezenta relatóriu kona-ba servisu atendementu públiku sira iha RAEOA nia ba Governu sentrál.
Nia dehan, Autoridade ZEESM hanesan rejiaun autónoma ne’ebé propoin orsamentu, maibé Konsellu Ministru seidauk foti desizaun tanba Ministériu Finansas seidauk hatún detalla montante OJE 2019 atu aloka ba RAEOA.
Ne’e duni, iha aprezentasaun relatóriu ZEESM nian Governu sentrál mós kontinua hein Prezidente ZEESM hodi aprezenta relatóriu servisu, liuliu saúde, edukasaun ne’ebé implementa iha RAEOA.
PDHJ Identifika Violasaun Direitu Umanu RAOEA
Provedoria Direitu Umanu no Justisa (PDHJ) identifika katak, monitorizasaun ba projetu iha Zona Ekonomia Espesiál Sosiál Merkadu (ZEESM) mosu duni violasaun direitu umanu iha ne'ebá.
Provedór Silvério Pinto Baptista hateten, ekipa monitorizasaun PDHJ nian simu keixa barak husi RAEOA relasiona ho asaun eviksaun hasoru povu.
“Keixa ne’ebé ami simu ne’e kona-ba kompensasaun ba ai-horis no uma”, dehan nia, iha salaun Ministériu Finansas, Ai-Tarak Laran, horisehik.
Tanba iha prosesu ne’e autoridade sira kompromete ba povu katak sira ne’ebé nia rai hetan evikasaun sei troka ho rai, uma troka ho uma no ai-horis sei hetan kompensasaun.
“Realidade iha terrenu balun autoridade sira halo kompensasaun no balun seidauk, no materiál konstrusaun uma nian balun kualidade no balun la kualidade”, dehan nia.
Bazeia ka keixa ne’ebé simu husi komunidade iha RAEOA, parte PDHJ nian forma ekipa ida hodi tuun ba halo monitorizasaun nune’e bele hato’o ba autoridade.
Antes ne’e, Adjunta Prezidente Autoridade ba Apoiu Dezenvolvimentu Ekonomia no Finansas, Leónia Monteiro hateten, iha tinan 2015 kuandu implementa projetu ZEEMS iha Oekusi sira halo ona sosializasaun.
Momentu ne’eba komunidade konsege fó duni kontribuisaun, maibé ba sira ne’ebé uma rasik kona projetu ne’e autoridade ZEEMS ajuda materiál konstrusaun no sira rasik mak konstrui uma.
“Ha’u hanesan responsavel ba finansas ezekuta duni osan ba indenizasaun ba ai-horis sira ne’e. Agora daudaun ami halo hela no ba oin sei kontinua halo ba ai-horis hirak ne’ebé projetu kona”, dehan nia.
Tanba ne’e, husi Autoridade RAEOA garante nafatin katak povu afetadu sira-nia direitu ne’e sei la lakon, karik ba sira ne’ebé seidauk halo kompensasaun tanba sei iha hela prosesu, tanba buat hirak ne’e la’o tu’ir etapa.
