Entre Fahe Podér no Ezijénsia Povu Featured

By INDEPENDENTE Agostu 02, 2017 8146
Xanana, Taur ho Alkatiri Xanana, Taur ho Alkatiri

Tribunál Rekursu ofisialmente deklara ona desizaun finál eleisaun lejizlativa períodu 2017-2022. Laiha mudansa ruma ne’ebé mosu iha desizaun ne’e. Kadeira ne’ebé partidu polítiku sira hetan nafatin. Katak, partidu FRETILIN sai vensedor ho kadeira 23, tuir CNRT 22, PLP 8, PD 7 no KHUNTO 5.

Haree husi kompozisaun kadeira iha Parlamentu Nasionál partidu polítiku sira hasoru hela difikuldade boot, tanba laiha partidu ida mak bele garante maioria iha Parlamentu Nasionál.

Hanesan saida mak iha Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (K-RDTL), “Formasaun no Responsabilidade” iha artigu nomeasaun nian, iha pontu 1 “Primeiru-Ministru hili husi partidu ida ne’ebé iha votu barak liu ka husi aliansa partidu sira-ne’ebé iha nia ema barak iha Parlamentu no iha nomeasaun husi Prezidente Repúblika, bainhira rona tiha partidu polítiku sira ne’ebé iha reprezentante sira iha Parlamentu Nasionál”.

Haree ba K-RDTL, situasaun ne’e la’ós ona foun ba Timor-Leste, tanba sai ona lisaun ne’ebé akontese mós iha eleisaun hanesan iha tinan 2007 liubá. Iha momentu ne’ebé partidu FRETILIN sai vensedor maibé labele kaer ukun tanba la garante maioria parlamentár. Ikus, partidu segundu mais votadu kompostu husi CNRT, ASDT-PSD, PD, no UNDERTIM mak forma governu ho naran Aliansa Maioria Parlamentár (AMP).

Panorama polítika iha tinan sanulu liubá bele akontese fila-fali. Tanba iha dalan tolu hodi garante maioria parlamentár no harii Governu, governu inkluzaun, insidénsia parlamentár no koligasaun.

Husi forma tolu ne’e iha posibilidade liu, maibé haree husi diskursu polítika ne’ebé iha dalan luan liu ba koligasaun. Iha partidu rua mak iha posibilidade inisia koligasaun. Senáriu tolu ne’ebé sei mosu mak koligasaun entre partidu FRETILIN no CNRT. Ne’ebé nu'udar koligasaun ideál liu, tanba ho partidu rua ne’e liu ona dois tersu (2/3) ka 45.

Maski nune’e, to’o agora seidauk iha kontakta direta entre partidu boot rua ne’e. Tanba ne’e, bainhira na’in rua ne’e konsege hetan konkordánsia ba malu, posibilidade seluk mak FRETILIN forma hamutuk ho PD no KHUNTO hodi forma maioria simples ho totál kadeira 35. Nune’e, forma seluk mak CNRT, PD no KHUNTO ho kadeira 34.

Koligasaun ne’e sei labele konta mós ho PLP tanba deside ona pozisaun ba opozisaun. Ne’e duni, sei bele hamosu frajilidade iha kompozisaun Parlamentu Nasionál kuandu senáriu forma rua ikus ne’e mak akontese.

Formatu governasaun no fahe podér la sai kestaun povu ki’ik sira ne’ebé fó konfiansa liu husi sira nia votu. Importante liu mak governu foun mai tenke responde ba sira ninia ezijénsia ba dezenvolvimentu infraestrutura báziku ne’ebé sira presiza. Tanba votu konfiansa ne’e, pelumenus halo duni buat ruma ba sira nia moris iha tinan lima mai. ITA HEIN  

Rate this item
(1 Vote)

Independente Digital TV