AI PELO grava hela istoria lubuk ida husi kolonializmu Portuges nia ukun. Iha ninia didin sira hakerek hela sofrimentu boot ne’ebé prizioneiru sira infrenta bainhira tama iha prizaun Ai Pelo.

Prizaun ne’e ninia krueldade (kekejaman) provadu liu husi komunidade sira husi aldeia Bogoro no Lauhata ne’ebé hela besik prizaun ne’e hanaran fatin ne’e nudar “Epelu”. Epelu mai husi dalen tokodede ho signifika “Bee moruk”.