Deputadu Bankada Partidu Libertasaun Popular (PLP), Mericio Akara hateten, Parlamentu Nasionál hein hela programa daruak nian hetan ona aprovasaun mak foin bele aprezenta fali Orsamentu Retifikativu.

“Ami hein Governu lori segundu programa mai hetan tiha aprovasaun mak ita avansa ba Orsamentu Retifikativa”, dehan nia, iha Uma Fukun PN, horisehik.

Nia esplika, tuir lei finansiamentu, la’ós orsamentu Retifikativu razaun atu trata ema moras sira ba rai li'ur, ai-moruk falta, maibé iha regra finansiamentu nian ne’e tama iha kontinjénsia.

Ministériu finansas mak foti desizaun atu bele sosa ai-moruk ka buat sira seluk, tanba Orsamentu Jerál Estadu 2017 foin ezekuta 74 %, sei falta 26%. Signifika, osan sei falta tokon $300 atu bele uza to’o Dezembru no sei garante saláriu funsionáriu Estadu nian.

Ne’e duni, Bankada PLP prefere debate uluk programa hafoin hetan aprovasaun bele lori Orsamentu Retifikativu mai, nune’e governu bele halo lei orgánika hodi sustenta instituisaun foun sira.

“Se ita lori uluk Orsamentu Retifikativu mai ne’e komplikadu uitoan, tanba regra demokrasia desizaun iha Parlamentu Nasionál ita labele garante”, tenik nia.

Maski nune’e, Mericio rasik seidauk bele deklara atu kontra ka afavór ba Orsamentu Retifikativu, maibé hakarak tau uluk ajenda ba programa tanba osan duadesimu sei iha hela.

Iha fatin hanesan, Prezidente Bankada CNRT, Arão Noe de Jesus hateten, Orsamentu Retifikikativu la’ós problema, maibé tenke tuir ninia dala loloos. Lori uluk programa mak foin bele hakat fali ba buat sira seluk.

Iha fatin hanesan, Prezidente bankada PD, Maria Teresa Gusmão hateten, Orsamentu Retifikativu mai atu korresponde ba nesesidade povu nian.

Ne’e duni, opozisaun atu hatudu fuan boot atu vota afavór ba Orsamentu Retifikativu atu bele responde ba povu nia nesesidade.

Iha fatin hanesan, Deputadu Antonino Bianco hateten, Orsamentu Retifikativu hahú ona iha 2012 tanba iha nesesidade ba governu atu reajusta estrutura.

Hanesan mós ho saida mak uluk akontese, iha tinan ne’e VII Governu nia estrutura la hanesan ida uluk, tanba ne’e mak retifika estrutura.

Nia esplika, se la reajusta mak governu ida agora servisu laiha osan, funsionáriu sira mós la simu saláriu. Tanba oras ne’e daudauk iha gabinete sira ne’e mós funsionáriu foun, tanba sira ne’e uluk hetan nomeasaun polítika oras ne’e laiha ona.

Nia hateten, ne’e iha baze legál atu governu bele asegura governasaun ida ne’e. Tanba lei finansiamentu mós hateten katak, governu mak iha kompeténsia atu bele lori Orsamentu Retifikativu mai aprezenta hodi asegura mandamentu emerjénsia ruma.