Deputadu PD Adriano do Nascimento hatete, Prezidente Autoridade foun tenke buka oinsa atu bele hetan osan ho ninia kapasidade rasik hodi dezenvolve Oekusse.
Adriano deklara kestaun ne’e relasiona ho desizaun governu Aliansa Mudansa ba Progresu (AMP) ne’ebé la preve orsamentu ba dezenvolvimentu Oekusse iha OJE 2020.
Hanesan informasaun, iha proposta OJE 2020, alokasaun orsamentu ba RAEOA hamutuk millaun $26 ne’ebé kompostu husi kategoria salariu no vensimentu millaun $8,818, bens no serbisu millaun $14,483, no transferensia públiku millaun $2,783. Enkuantu alokasaun ba kapital menor no kapital dezenvolvimentu laiha.
“Tanba kapital menór no kapital dezemvolvimentu governu sentral la tau (iha OJE 2020). (Autoridade RAEOA) sira propoin maibé governu sentral la tau. Signifika katak dezenvolvimentu tinan ida ne’e Oekusse la la’o. Ha’u espera katak Prezidente ZEESM foun ne’e buka osan halo nusa, (tanba) kuandu kapital sira ne’e laiha, ita la halo buat ida. Ita ba iha ne’ebá simu gaji (salariu) de’it,” dehan deputadu PD ne’e iha Parlamentu Nasionál, Kinta (14/11).
Ho desizaun ne’ebé governu AMP foti ba Oekusse, deputadu ne’e kestiona karik governu sentral hakarak izola ona Oekusse, abandona, no la kumpri ona mandatu konstituisaun kona-ba estatutu espesial Oekusse nian.
“Ha’u mós levanta iha plenaria (PN) husu (eis) Prezidente ZEESM interinu Arsenio Bano, serake governu sentral agora dadaun atu izola ona Oekussi, serake governu sentral atu husik ona Oekusse, serake governu sentral lakohi ona mandatu konstituisaun ne’ebé Oeksusse hetan ona nia previleziu nu’udar rejiaun espesial?”.
Aleinde ne’e, kona-ba dezafiu seluk ne’ebé J.Luis sei hasoru iha Oekusse mak bele ka lae halo obra hanesan ho obra ne’ebé eis Prezidente Autoridade Mari Alkatiri halo ona.
“Hanesan dezafiu boot tanba Mari Alkatiri halo obra ne’ebé ita bele hatete di’ak liu ho obra iha Dili laran ne’e. Oekusse, Pante Makasar ne’ebé kiik maibé hatudu imajen nasaun nian no imajen rejiaun nian.”
“Dezafiu ba Lugu (J.Luis) mak ne’e, serake nia bele to’o iha ne’ebe ka la’e?, kualidade obra to’o iha ne’ebá ka la’e?,” dehan deklara deputadu opozisaun ne’e.
Nia hatutan, molok Alkatiri sai husi Oekusse mosu ona politizasaun ba Oekusse, tan ne’e nia fiar sei mosu politizasaun barak iha oin mai.
“Molok Mari Alkatiri sai husi Oekusse ami Parlamentu (Nasionál) politiza ona Oekussi ne’e. Tanba ne’e kestaun ba politizasaun ne’e sei barak, ne’ebé dezafiu boot,” nia dehan.
Iha fatin hanesan, Prezidente Autoridade ZEESM J.Luis dehan, kona-ba jestaun orsamentu administrasaun foun ne’ebé nia lidera sei haree hela oinsa atu mellora orsamentu ne’ebé administrasaun tuan husik hela.
Nia hatutan, komisaun iha administrasaun foun sei tuur hamutuk hodi diskuti orsamentu ne’ebé sira presiza hodi hato’o proposta ba Primeiru Ministru hafoin haruka fali ba Parlamentu Nasionál hodi deskuti no aprova.
“Komisaun administrasaun foun nian ita sei tuur hamutuk, sei haree saida loos mak ami bele analiza, orsamentu ne’ebé kompostu, depois sei haree objetivu esensiais, sosiais, ita hakarak ba iha RAEOA ne’e sei prinsipiu ka la’e. Laiha entaun sei haree diskusaun ida (ho) ema sira ne’ebé halo programas, (Aliansa) maioria parlamentár ne’e, tanba ita promete ba povu, se ita promete ba povu tenke halo, ne’ebé ita haree took fazeada saida mak ita bele halo,” dehan nia.
