Subsidiu $200 ba Uma-kain, Desizaun Governu ne’ebé Kontrariu ho PN Featured

By Ekipa INDEPENDENTE Setembru 29, 2022 673
Deputadu sira iha Plenaria Parlamentu Nasional. Foto:Dok/INDEPENDENTE. Deputadu sira iha Plenaria Parlamentu Nasional. Foto:Dok/INDEPENDENTE.

DILI: Deputadu sira iha Parlamentu Nasionál lamenta ho desizaun governu ba atribuisaun subsidiu ba uma-kain iha tinan nia rohan tanba konsidera desizaun governu ne’e kontrariu ho buat ne’ebé Parlamentu Nasionál aprova.

Deputada Bankada CNRT, Carmelita Caetano Moniz hatete, governu foti desizaun ba subsídiu $200 ba kada uma-kain la tuir Orsamentu Retifikativu ne'ebé mak PN aprova ona.

"Subsídiu fim do ano ba uma-kain iha Orsamentu Retifikativu aprova iha ne'e hatete katak ‘so fó ba família ne'ebé mak mais karensiadus, mukit, kbiit la'ek’, maibé dekretu-lei númeru 37/2022, de 25 Maiu, hatete buat oin seluk ida katak sei fahe universalmente ba ema hotu-hotu inklui Prezidente Repúblika, Deputadus, Primeiru Ministru, membru Governu, funsionáriu públiku, inklui ita hotu iha timor laran tomak ne'ebé mak iha família ita hotu direitu $200," dehan nia, iha PN.

Desizaun ne'e, tuir Carmelita hamosu injustisa, tanba hahú husi Prezidente Repúblika to'o funsionáriu públiku kada fulan Dezembru sempre hetan desimu terseiru ka gaji 13.

"Ita hotu hetan desimu terseiru mes ba aumenta tán $200 ne'e ka, justisa iha ne'ebé ka governu mak lakohi no laiha boa vontade atu buka dadus, ida ne'e labele, ida ne'e injustu," dehan nia.

Tanba ne'e nia husu governu atu haree didi'ak asuntu ida-ne'e, atu nune'e labele hamosu injustisa iha TL.

Iha fatin hanesan, Vise Prezidente PN, Maria Angelina Sarmento hatete, baze diskusaun husi Orsamentu Retifikativu ba subsídiu desimu terseiru ba família mais karensiadus.

"Nia fundamentu ne'e mak Parlamentu Nasionál aprova ho nosaun ida katak governu atu haree didi'ak agregadu famíliar ne'ebé mak mais karensiadus ne'ebé mak sira-nia reseitas uma-kain nian, sira ne'ebé nia saláriu la atinze $500 ba leten ka órgaun Titulares Soberania sira mós laiha direitu," dehan nia.

Tuir nia, governu halo buat ne’ebé sees husi saida mak PN aprova.

"Governu tenke mai jusitifika no hato'o iha nia relatóriu katak loos duni ema totál hanesan ne'e mak simu tanba razaun hanesan ne'e.”

Nia hatutan, PN aprova orsamentu ida ne'e ho hanoin katak governu so bele atribui subsídiu $200 ba uma-kain ne'ebé nia kondisaun ne'e vulneravel liu, karensiadus, kbiit la'ek tebes.

"Sira laiha kbiit atu bele iha osan entermus cash atu sustenta ka atu bele iha oportunidade atu hola ai-han, bepidas iha tempu Natál no tinan foun, ida ne'e mak objetivu ne'ebé mak Parlamentu Nasionál aprova".

Maibé, nia dehan, iha informasaun katak governu sei atribui $200 ba uma-kain hotu-hotu iha TL.

"Ne'e mak hau mós informalmente halo diskusaun ho membru Governu balun katak ‘ami-nia intensaun momentu ami aprova ne'e la'ós ida ne'e,’ Maibé agora governu mai ho razaun dehan ‘ita dezde uluk to'o agora ita problema ho baze dadus, ita-nia baze dadus ne'e laiha ida ne'ebé kredivel atu asegura katak númeru totál ema ne'ebé mais karensiadus iha Timor-Leste ne'e totál hanesan ne'e’," dehan nia.

Tan ne’e, Maria espera molok governu distribui subsídiu $200 ne'e bele iha ona dadus bazeia ba sensu uma-kain ne’ebé daudauk ne’e lao ona.

"Ami hein katak estatistika iha Ministériu Finansas nia okos sira bele koordena malu atu antes fin de Dezembru mak halo atribuisaun $200 karik dadus ne'e iha ona."

“Di'ak liu mak buat ne'ebé mak implementa ne'ebé bolu dehan diskriminasaun pozitiva katak ema ne'ebé mak merese duni mak iha direitu hetan, ne'ebé la merese la presiza hetan tanba sira-nia saláriu sufisiente ona. Se funsionáriu públiku sira mós sei hetan saláriu desimu terseiru, ne'e loos ona, bele kobre ona, tanba ninia intensaun hanesan, desimu terseiru ho subsídiu $200," dehan nia.

Entretantu, Konsellu Ministru liu husi ninia reuniaun iha Kuarta (28/09), halo alterasaun dahuluk ba projetu Dekretu-Lei kona-ba subsídiu ba uma-kain sira.

"Konsellu Ministru aprova mós projetu dekretu lei ida ne'ebé aprezenta husi Vise Primeira Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, ba alterasaun dahuluk ba dekretu lei númeru 37/2022, fulan Maiu, kona-ba subsidiu fim do ano uma-kain sira ho objetivu katak atu hasai de'it parte ida husi artigu 1 no artigu 2 ne’ebé kria konfuzaun, atu halo klaru loloos katak subsidiu ne'e sei fó forma univesal," dehan Ministru Prezidensiá Konsellu Ministru, Fidelis Manuel Leite Magalhaes, hafoin reuniaun KM, iha Palásiu Governu, Kuarta (28/09).

Nia dehan, alterasaun ne’e atu halo klaru de’it dekretu lei ne’e katak subsidiu ne’e sei fó ba uma-kain hotu-hotu ne’ebé rejista ona iha livru rejistu uma-kain iha suku idaidak to’o 28 Fevereiru 2022.

Fidelis esplika, universal katak laiha ona diskriminasaun ba kategoria, signifika hahú husi Prezidente Repúblika to’o povu baibain.

“Maibé kabe ba idaidak, liu-liu sira ne'ebé salariu boot, nia hakarak simu, bele simu, se nia hakarak fó fali ba ema seluk ne'e konfome nia. Resposta mak ne'e se nia sente nia osan barak ona bele fó fali ba maluk sira seluk.”

"Ne'ebé ho ida ne'e dekretu lei ne'ebé alteradu ida ne'e ne'ebé mak ho redasaun klaru liu sei haruka fila fali ba iha Prezidente Repúblika," dehan nia.

Nia hatutan, estadu fó subsidiu ne'e atu dudu demanda no produsaun iha rai laran, liu-liu atu ajuda ba família hirak ne'ebé oras ne'e iha kondisaun susar tanba presu sa'e.

“Ne'ebé hetan promulgasaun husi Prezidente Repúblika sei implementa iha fim do ano,” dehan nia.

Ministra Armanda: Subsidiu sei Lansa iha Novembru

Entretantu, Vise PM no Ministra Solidariedade Sosial no Inkluzaun, Armanda Berta dos Santos hatete, lansamentu ba pagamentu subsidiu $200 sei hala’o iha fulan Novembru nia laran.

"Iha loron 16 fulan Novembru sei lansa subsídiu fim do ano $200 dollar ba uma-kain, ita halo fulan klaran nune'e iha fulan Dezembru bele remata, tanba buat ne'e liga ho dadus entaun presiza lansa sedu," dehan Armanda, hafoin reuniaun KM, iha Palásiu Governu, Kuarta (28/09).

Nia hatete, tuir dadus husi Ministériu Adminitrasaun Estatál, total uma-kain ne’ebé rejistu hamutuk 39.110.

“Ne'ebé MSSI simu dadus uma-kain hamutuk 39.110 ho nia orsamentu ne'ebé prevee montante $700 milaun.”

Ministra ne’e afirma, subsídiu ne'e universalmente katak uma-kain hotu-hotu iha Timor laran tomak sei hetan subsídiu ne'e.

Rate this item
(0 votes)
Last modified on Kinta, 06 Outubru 2022 12:25

Independente Digital TV

Tuir ami iha Twitter

Kalendariu Notisia

« May 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31