Diretór SERVE,IP, Florencio da Costa Sanches hatete, kompañia Fatuculu Margana rejistu duni iha SERVE,IP iha tinan rua ba kotuk.

Maibé, nia hatutan, atividade ne'ebé nia halo dook liu husi saida mak kompañia ne'e rejista.

"Komapañia ne'ebé ita (jornalista) temi infelizmente labele tanba nia rejista iha Serve hetan duni legalidade maibé nia atividade laos atu ba kolekta, habilur osan husi komunidade, tanba nia mai deklara iha SERVE halo atividade seluk maibé iha terenu halo fali atividade ne'ebé ke dook tebtebes," dehan nia ba jornalista jornal INDEPENDENTE, iha nia knaar fatin, Surikmas, Kinta (01/09).

Tanba, nia hatutan, atividade halibur osan husi komunidade ne'e viola ona dekretu Lei Nú. 34/2017 kona-ba Atividade Ekonomiku no seidauk hetan autorizasaun husi lisensiamentu Banku Sentrál.

To'o agora, nia hatutan, SERVE,IP seidauk simu rekomendasaun husi Banku Sentral katak kompañia refere bele halo atividade halibur osan.

"Entaun nia viola tebtebes lei refere, dala ida tan komapañia refere laiha kompetensia atu halibur osan husi komunidade, liu-liu osan ne'ebé nia regula husi online."

Hatan kona-ba atu taka atividade kompaña refere, Florencio dehan, bele taka iha tempu saida de’it bazeia ba autorizasaun husi autoridade kompetente.

"Maibé husik Kompañia ne'e moris, ita bele komunika ho nia na’in par ita bele rezolve problema, maibé nia atividade kualker tempu bele taka kuandu hetan ona autorizasaun husi Tribunál," dehan nia.

Se kompaña Fatuculu hakarak kontinua ho ninia atividade halibur osan, nia dehan, SERVE,IP bele ajuda hodi hato’o pedidu ba Banku Sentral.

"Se nia hakarak halibur osan, SERVE sei enkamiña nia pedidu ba iha Banku Sentrál par tuun ba haree nia fatin hodi kontrola, entaun sira rekomenda mai SERVE atu emite lisensa, maibé ate agora laiha," katak nia.

Molok ne’e, Tuir informasaun, kompaña ne’ebé rejistu iha SERVE ho naran Fatuculu Margana Unipesoal, Lda. ne’e atu hala’o atividade Repeater Internet. Maibé realidade, kompanã refere hala’o fila fali operasaun ba sitiu emprestimu online ne’ebé iha Indonezia konsidera illegal.

Kompaña Fatukulu Margana hahú hala’o nia atividade iha Timor-Leste iha fulan Fevereiru no halo mós rekrutamentu ba Timor-oan sira.

Iha dada-lia ho funsionariu kompaña Fatukulu Margana, ne’ebé lakohi públika ninia identidade hatete, nia hahú servisu iha kompaña Fatukulu iha fulan Marsu nia laran, hafoin hetan rekomendasaun husi nia maluk balun ne’ebé servisu ona antes iha kompaña ne’e.

Nia dehan, kompaña ne’e la halo rekrutamentu arbiru. Sira so rekruta de’it ema ne’ebé iha relasaun familia ka kolega ho sira-nia funsionariu, no kriteria prinsipal atu bele servisu mak tenke hatene lian Indonezia.

“Ha’u tama servisu iha ne’ebá tanba ha’u-nia primu ne’e mak fó hatene no halo rekomendasaun. Ha’u-nia primu ne’e mós nia kolega mak fó hatene no rekomenda nia. Ne’ebé funsionariu sira iha ne’e kuaze iha relasaun ba malu, se la’os familia entaun kolega di’ak,” dehan fonte ne’e.

Ba servisu ne’ebé sira halo durante ne’e, fonte ne’e dehan, sira-nia servisu mak lorloron sisi osan ne’ebé ema deve husi aplikasaun online.

“Ami hanesan debt collector. Ami uza aplikasaun WhatsApp hodi halo kontaktu ba ema iha Indonezia ne’ebé impresta osan husi aplikasaun online. Ema sira ne’ebé deve ne’e iha Indonezia hotu, ami sisi osan husi Timor,” dehan nia.

Kona-ba oinsa ema sira ne’e deve no foti osan, fonte ne’e hatete, funsionariu sira ne’ebé servisu iha ne’ebá la hatene kona-ba prosesu ka maneira ema sira ne’e deve no foti osan.

Sira hatene de’it mak kada dader bainhira tama servisu, jestór prepara ona lista husi ema sira ne’ebé impresta osan. Iha lista ne’e hakerek ema ne’ebé impresta nia naran no númeru kontaktu no mós membru familia nia naran no númeru kontaktu.

“Se ami kontaktu ema ne’e mak la simu ka simu maibé taka fali, ami sei kontaktu tan nia familia sira hodi dehan ba sira atu husu sira-nia membru familia ne’ebé deve ne’e atu selu ona nia deve.”

“Se sira lakohi selu ami kontinua kontaktu, ameasa, trata, dala-ruma tolok sira. Jestor dehan tenke koalia maka’as hanesan ne’e par sira tauk hodi selu, se ita mamar de’it ema sei la selu,” nia hatete.

Iha aplikasaun emprestimu online lubuk ida ne’ebé kompaña ne’e operasionaliza mak hanesan; Aplikasi Dompet Super, Reksa Dana, Surga Malas, Hai Juta, Pinjam Saja, Dompet Malas, Dana Yes, Keaman Tinggi, Barang Bagus, Uang Kamu, Pinjaman Lancar, Ayo Pinjam, Ayo Bintang, Kerajaan S, Keamanan Tingi, Cewe Saku Jempol no seluk tan.

“Sira fó lista mai ne’e mak ita haree ema ne’e impresta husi aplikasaun ida ne’ebé, depois mak kontaktu nia hodi dehan ‘kami dari Dompet Super memberitahu bahwa pinjaman anda sudah jatuh tempo …” depois mak sisi ema ne’e par selu agora kedan,” fonte ne’e esplika.

Hafoin selu, ema ne’e sei haruka prova pagamentu nian liu husi WA.

Tuir esperensia ne’ebé nia iha durante hala’o servisu besik fulan lima, iha duni sira-nia kliente mak selu maibé balun mós seidauk selu.

“Se ohin la selu, aban, bainrua, bain tolu sisi hela de’it. Ameasa no trata, kontaktu nia feen ka lae, inan ka aman, ka nia maun-alin sira, ne’e kontaktu hotu, to’o nia selu mak para.”