Tuir Diretóra Nasional Politika Jéneru no Inkluzaun-SEII, Maria Filomena Babo Martins, hateten, formasaun kona ba kontrola hirus, ida ne'e parte ida husi SEII nia programa, ne’ebé realiza desde iha tinan 2010 no formasaun refere hala’o, kada tinan ba prizoneiru sira iha prizaun.

Enkuantu, nia dehan, formasaun ne’e uluk implementa deit iha Prizaun Bekora, maibé agora realiza mós ba iha Prizaun Gleno no Suai.

"Entaun kada tinan ami halo formasaun ne'e, ho nia objetivu mak atu hanorin prozioneiru sira hodi halo kontrola sira nia emosaun hotu-hotu, liu-liu ba iha emosaun hirus ne'e, tanba emosaun hirus ne'e mak dala barak sira mai iha prizaun ne'e," dehan nia hafoin abertura formasaun iha Prizaun Bekora, segunda ne’e (20/06).

Nia hatutan, iha formasaun ne'e, materia lubuk ida mak sei hanorin ba prozioneiru sira, hahú uluk ho aprezenta sira nia-aan, hafoin halo mapamentu ba sira nia istoria iha sosiedade to’o ba iha prizaun,  buka dalan atu kontrola emosaun no mós materia kona ba desigualidade iha parseiru rasik.

Aleinde, fahe mós informasaun ne’ebé iha relasaun kona ba violensia bázeia ba jéneru no programa ne’ebé iha ligasaun ho prevensaun ba konflitu.

"Materia ne'e iha lisaun ba dahuluk mak, ita introduz sira nian an, atu koñese sira ne'e se?, entaun ita halo mapamentu ida ne'ebé mak hahú husi sira halo problema to'o tama iha prizaun, hodi sira haree ba memoria diak no att," nia esplika.

"Ikus liu mak ita nia prozioneiru sira tenke halo tan mapa ba iha futuru, atu bele motiva sira, saida mak sei halo, bainhira sai husi prizaun, sira hahú kedas iha prizaun laran to'o iha loron ida, sira bele intrega ba familia,"haktuir Diretóra.

Nia akresenta, iha formasaun ne'e mós prozioneiru sira sei halo pratika loron-loron hodi halo aprende ba kontrola emosaun nian.

Tuir nia, prizoneiru sira ne'ebé daduk ne’e iha prizaun, tanba iha parte ida, sira falta mós ba iha kontrola emosaun, nune'e, tuir desizaun sira tama iha prizaun. Bainhira sira tama iha prizaun, sira tristi tanba la hamutuk ho familia durante tinan naruk.

"Ita hotu mós sente katak dalan ida ne'e laos de'it maluk sira ne'e hasoru, bainhira ami mós la kontrola emosaun sei hasoru hotu," nia dehan.

Tanba ne’e, Diretóra ne’e husu ba prizoneiru sira atu bele hatudu atitude ho hahalok ne'ebé diak, hanoin deit mak buat ne’ebé pozitivu, nune’e bele hadok-aan husi prizaun.

Enkuantu, formasaun refere, hala’o durante loron lima, hahú husi loron 20 to’o 24 fulan-juñu 2022.

Ho nune’e, prizoneiru sira ne’ebé partisipa iha formasaun ne’e hamutuk na’in 35.

Iha Fatin hanesan, Diretór Prizaun Bekora, João Domingos, hatete, formasaun ne’e laos foin mak SEII halo ba dadur sira, maibé kada tinan sempre realiza.

Nia dehan, iha tinan kotuk la hala’o, tanba Covid-19, nune'e fulan ida ne'e hahú fali formasaun refere ba prozioneiru na’in 35 no ba oin sei kontinua ba iha prizaun sira seluk.

Nia hatene, formasaun kontrolu hahalok violentu ne'e, atu ema konseinte no rekoñese sira nia emosaun hodi bele kontrola no redus aktu emosional sira.

"Entaun formasaun ne'e diak tebes ba sira, ohin husi parte autoridade prizaun nian rekomenda mós ba iha Sekretaria Estadu atu halo formasaun ne'ebé hanesan ba programa kontrola hahalok violento," nia rekomenda.

Entretantu, tuir dadus, total prozioneiru iha Prizaun Bekora hamutuk na'in 471.

Husi númeru ne’e, iha na'in 392 mak tama prizaun kondenadu no na'in 79 mak tama prizaun preventiva.