Prezidente Repúblika konsidera katak desizaun ne’ebé deputadu AMP foti ona hodi kansela dezlokasaun Xefe Estadu nian ba Vatikanu, iha loron 5 Novembru 2018 maka votu ida ne’ebé loos.
Ne’e duni, iha loron 6 Novembru 2018, Prezidente Repúblika haruka ona karta ba Sua Santidade Amu Papa, iha Vatikanu hodi informa katak imposivel Prezidente Repúblika Timor-Leste halo vizita ba Vatikanu tanba PN vota kontra vizita ne’e.
Prezidente Repúblika mós defende dignidade povu nian tanba ne’e la aseita atu PN atu re-ajenda fali hodi bele diskute.
Ne’e duni, Prezidente Repúblika sei informa fali ba PN iha tempu seluk bainhira Sua Santidade Vatikanu fó fila fali data seluk ida tempu seluk ida atu Xefe Estadu.
“Atu re-ajenda agora daudauk Prezidente Repúblika la aseita”, dehan Lú Olo, liu husi konferénsia imprensa, iha Palásiu Prezidensiál Bairru-Pité, horisehik.
Prezidente Repúblika nia viajen ba Vatikanu la’o hamutuk ho konxiénsia ida bainhira simu pose iha 2017, hasoru-malu reprezentante Amu Papa nian hato’o kedas katak Prezidente Repúblika iha tempu besik hakarak atu vizita Vatikanu atu hasoru malu Sua Santidade Amu Papa.
Nia hatutan, vizita ida ne’e mai konfirma iha 2018, ne’ebé Prezidente Repúblika simu nota verbál husi Vatikanu mai katak Amu Papa to’o loron 23 atu Prezidente Repúblika to’o iha Vatikanu hodi hasoru malu ho Sua Santidade Amu Papa.
Alende atu hasoru malu ho Sua Santidade Amu Papa Prezidente Repúblika mós hakarak atu hasoru malu tan ho Kardeál Pietro Parolin, hanesan Sekretáriu Estadu Vatikanu nian, ne’ebé kompara ho TL karik hanesan Primeiru Ministru no mós Arsebispu Monseñór Paul hanesan Ministru Negósiu Estranjeiru.
“Atu hasoru malu ho Amu Papa ha’u atu konvida mós Amu Papa hodi mai TL atu komemora hamutuk ho povu Katóliku tinan 30 vizita Sua Santidade Amu Papa João Paulo II mai iha Tasi Tolu, ne’ebé konsege loke TL ninia situasaun ba iha mundu tomak no mós atu komemora hamutuk povu Katóliku tinan 20 referendu iha 1999”, dehan PR Lú Olo.
Nune’e Prezidente Repúblika submete ba iha Parlamentu Nasionál hodi fó aseitasaun ba viajen ne’e, maibé iha loron 5 Novembru 2019, maioria AMP vota kontra vizita ba Vatikanu.
Tanba ne’e, Kuarta (14/11), Prezidente Parlamentu Nasionál, Arão Noe de Jesus mai hasoru malu ho Prezidente Repúblika liu husi pedidu bankada sira hotu-hotu nian atu husu ba Prezidente Repúblika hodi aseita fila-fali re-ajendamentu vizita ba Vatikanu nian.
Prezidente PN Arão Noe hateten, simu de’it orientasaun husi bankada sira atu hato’o ba Prezidente Repúblika. Tanba ne’e, maka Prezidente PN hateten sira diskute ne’ebé balun hakarak vota kedas no balun hakarak hadi'a fali.
“Ha’u hateten ba Prezidente PN, ha’u maka iha ita boot nia-fatin ha’u suspende tiha sesaun plenária ne’e husik ba tempu seluk, maibé ida ne’e mós ladún di’ak, tanba Prezidente Repúblika atu halo viajen ne’e ultima hora ate dia 16 Novembru Prezidente Repúblika tenke informa ba fali Vatikanu, se iha dia 14-15 Novembru maka informa ba mós tempu la to’o ona atu Prezidente Repúblika bele ba”, tenik PR Lú Olo.
Entretantu, polítika ne’ebé agora daudaun la’o iha PN ne’e Parlamentu Nasionál ne’e órgaun soberanu ida kumpre ninia knaar ne’e ketak ida la kahur ho Prezidente Repúblika.
Husu ba Prezidente PN, Arão Noe de Jesus, tanba saida mak re-ajenda fali desizaun ne’ebé deputadu AMP sira kontra ona, nia dehan, labele husu ba nia tanba Prezidente PN hanesan jestor, nune’e pedidu ne’e lider bankada sira mak husu.
