Preokupasaun publiku nian ne’e pertinente no relevante iha kontextu ohin loron, wainhira ita hasoru dadaun kazu sira pozitivu ne’ebé anunsia ona ofisialmente husi ita nia portavoz sira iha Gabinete Integradu ba Jestaun Krize.
Relasiona ho “Bus Maliana”, Sentru Media COVID-19, hakarak klarifika asuntu sira hanesan tuir mai ne’e:
- Hafoin Sua. Exelensia Prezidente da Republika Dekreta Estadu Emerjensia ne’ebé hahu vigora iha loron 28 Marsu 2020 iha horas 00.00, sura husi loron no horas ida ne’eba, laiha ona tranporte publiku ne’ebé movimenta inklui Bus atu ba mai Dili – Maliana. Ne’e katak Bus ne’ebé tula ita nia sidadaun sira husi Mota-Ain mai Dili, tamba hetan aluga/kontrata husi Ministeriu Saude atu tula deit ita nia pasajeirus sira ne’ebe tama husi fronteira, laos pasajeirus Komun.
- Iha Bus rua mak tula ita nia sidadaun sira husi Mota-Ain mai Dili iha loron 01 fulan-abril 2020. Bus rua ne’e tula ita nia sidadaun sira hamutuk ema nain 37 no hetan akompanhamentu husi Policia UPF mai to’o iha Hotel ba Kuarentena nian.
- Hafoin detekta no fo sai kazu positivu foun ida iha Dili iha loron 10 fulan abril 2020, iha loron tuir mai, sofer nain 2 no ajudante nain 4 husi Bus refere tama kedas iha Kuarentena iha Maliana. Sira nain 6 iha hela observasaun Ministeriu Saude nian durante loron hirak ne’e, no ohin loron 14 fulan-abril 2020, ekipa Vizilansia Epidemiologika no Ekipa Laboratoriu Nasional sei ba Maliana hodi foti sira nia amonstra no teste, maske risku atu hadaet virus corona kiik tebes.
- Tuir Definisaun sira husi Organizasaun Mundial Saude (OMS) no Planu Contingencia ne’ebé aprova husi ita nia Governo, konsidera “Risku” ba COVID-19 mak ema ne’ebé KONTAKTU ho kazu Positivo.
- Definisaun KONTAKTU tuir OMS mak ema ne’ebe iha kontaktu besik ho kazu pozitivu “loron 2 antes to’o loron 14 Hafoin ema pozitivu ne’e hetan sintomas”
- Nune’e, iha ita nia kazu positivu dahuluk ne’ebé fo sai ona, hatudu sintomas iha loron 8 fulan-abril 2020, mak konsidera nudar risku ba COVID-19 mak sira ne’ebé iha kontaktu ho kazu positivu husi loron 6 fulan-abril to’o loron 22 fulan abril 2020, entertantu sofer ho ajudante hirak ne'e laiha kontaktu ho kazu positivu ne'ebe anunsia ona iha periudu ne'ebe define dadaun.
- Kontaktu besik tuir definisaun OMS no planu contingencia nian mak: a). Kontaktu ho distansia menus husi Metro 1 durante minute 15, b). Iha kontaktu direto ho ema pozitivu, c). Pesoal saude ka mediku sira ne’ebé halo tratamentu ba infetadu kazu positivu, d). Sira ne’ebé hela hamutuk ho ema ne’ebé infetadu kazu positivu
Ho nota klarifikasaun ne’ebé hato’o dadaun, husu atu publiku mantein kalma, labele paniku no hela iha idak-idak nia fatin. Kontribuisaun ne’ebé diak liu no efetivu husi publiku mak mantein iha idak-idak nia fatin, labele sai ba liur wainhira la persiza, no kontinua halo tuir pratika hijiene ne’ebe fo sai ona antes.
