Prezidente Komisaun F, Deputadu Noe da Silva Ximenes hateten, fiskalizasaun husi Parlamentu Nasional Komisaun F nota, numeru violensia domestika aas iha tinan 2021 hamutuk 20.000 resin, ne’e duni parte hotu tenke buka dalan atu hapara violensia iha Timor-Leste.
“Ami nia fiskalizasaun kazu hasoru feto no labarik feto sira maiori violensia seksual, grave liu maka insestu hanesan maun ka aman viola rasik sira nia oan no sira nia feton,” deklara Noe da Silva Ximenes iha salaun Katedral, (23/03).
Relasiona ho numeru kazu hirak ne’e, PN husu ba parte hotu-hotu, oinsá bele buka maneira hodi hapara violensia hasoru feto no labarik feto iha Timor-Leste, entaun ema hotu tenke fó kontribuisaun direita hodi hapara kauza sira ne’e.
Nia haktuir, PN sei halo investigasaun, nune’e bele hatene kle’an liu tan motivu husi saida maka akontese kazu sira hanesan ne’e iha Timor Leste.
Iha fatin hanesan, reprezentante Konsellu Diretoria Rede Feto, Maria Domingas Fonseca Alves informa, Forum Nasional ne’e hanesan atividade ida ka programa spot light ne’ebé rede feto hetan husi uniaun europeia, liu husi Un Women hodi hare estratejia ida ne’ebé maka adekuadu ho politika programa ne’e rasik, atu nune’e bele luta kontra violensia hasoru feto no labarik feto sira.
“Hanesan ohin ita hare, Uniaun Europeia tuir nia istoria loloos aloka orsamentu millaun $ 500.000 ba mundu tomak, maibé mai Timor Leste Uniaun Europeia aloka kuaze millaun $ 15.000,” tenik nia.
Husi orsamentu millaun $15.000 ne’e fasilita ona atividade lubuk ida, tanbá ne’e Rede Feto mós hetan programa ida ne’e hodi fokus ba iha Munisipiu Bobonaru, Ermera no Dili.
Nia argumenta, atividade ne’ebé kobre Munisipiu 3 ne’e ho objetivu, kria estratejia ida ne’ebé adekuadu no aliña ho estretejia ne’ebé iha sphot light nia programa, atu nune’e bele asegura no hapara violensia kontra feto no labarik feto.
“Estratejia hirak ne’e maka hare fila fali ba revizaun lei no lejislasaun ne’ebé iha, atu nune’e bele hadi’a di’ak liu tan, nune’e bele hamate violensia refere,” nia esklarese.
Prosesu hirak ne’e hotu atu hare prestasaun servisu ne’ebé polisia halo, komunidade no atendementu servisu sosiais, inklui formasaun ba feto no labarik, atu nune’e asegura katak sira rasik mós hatene oinsá atu hapara atitude sira ne’ebé kontra feto no labarik feto sira.
PN Hahú Prepara Lei Violensia Hasoru Feto no Labarik Feto
Husi: Adelaide dos Santos
DILI: Atu redus numeru violensia hasoru feto no labarik feto sira iha Timor-Leste, agora dadauk Parlamentu Nasional (PN) liu husi Komisaun F prepara hela esbosu lei kona ba hapara violensia hasoru feto no labarik feto sira.
Prezidente Komissaun F, Deputadu Noe da Silva Ximenes hateten, Komisaun F prepara ona lei ne’e no semana oin sei hato’o ba iha plenaria Parlamentu Nasional hodi halo diskusaun, nune’e bele hetan aprovasaun final global.
“Agora dadaun ita prepara hela lei kona ba hapara violensia hasoru feto no labarik feto sira, liu-liu labarik feto sira ne’ebé maka iha risku nia laran, atu nune’e bainhira sira hetan violensia estadu iha dever no moral atu proteje sira,” dehan Noe da Silva Ximenes iha salaun Katedral, (23/03).
Iha sorin seluk, reprezentante Konsellu Diretoria Rede Feto, Maria Domingas Fonseca Alves informa, Rede Feto fó paraser ba Komissaun F hodi hadia lei kontra violensia feto no labarik feto sira iha Timor Leste, ne’ebé iha kodigu penal la kriminaliza inklui hare mós ba kazu insestu.
“Ita hatene katak agora dadaun kazu violensia hasoru feto no labarik feto as liu maka iha Munisipiu Bobonaru, Ermera no Dili, tanbá ne’e ita identifika Munisipiu tolu (3) hodi halo forum nasional ba Spot light,” tenik nia.
Nia haktuir, esforsu Rede Feto nian hodi kontinua halo promosaun no advokasia, tanbá advokasia ne’e importante tebes atu hato’o ba feto no labarik feto sira hodi defende sira nia direitu , tanbá violensia domestika hanesan krime públiku.